UberPOP blijft de gemoederen bezighouden. In Duitsland heeft het Landgericht Frankfurt (Kamer voor handelszaken) taxidiensten via de app voor heel Duitsland verboden. Op overtreding staat een boete van € 250.000 per keer (www.lareda.hessenrecht.hessen.de, zoeken op 3-08 O 136/14).
Ook in andere Europese landen is UberPOP inmiddels verboden. Frankrijk beleefde gewelddadige protesten in juni, waarbij taxichauffeurs UberPOP-chauffeurs en -passagiers te lijf gingen. De Franse regering heeft een hardere aanpak beloofd; prompt werden twee directeuren in Parijs aangehouden. Na de uitspraak van de Nederlandse bestuursrechter dat Uber met UberPOP taxivervoer aanbiedt zonder taxivergunning en dat Uber daarmee illegaal te werk gaat (zie NJBlog van 8 januari 2015), heeft Uber aangekondigd dat chauffeurs voortaan de officiële chauffeurskaart op zak zullen hebben. Uber zal de kosten van het examen, rond de € 400, aan de chauffeurs vergoeden. Is de kous daarmee af?
Afgelopen mei heeft staatssecretaris Mansveld (I&M) de resultaten van de aangekondigde evaluatie van het taxibeleid aan de Tweede Kamer gezonden. Daar werd naar uitgekeken: naar aanleiding van de komst van UberPOP hebben verschillende politieke partijen vragen gesteld. Er lag bovendien de motie Van Tongeren (GroenLinks), die de regering oproept te onderzoeken hoe legale toetreding van initiatieven als UberPOP tot de taximarkt gerealiseerd zou kunnen worden.
De staatssecretaris stelt voorop dat het goed is dat er innovatieve ontwikkelingen zijn die aansluiten bij de vraag in de markt. Ontwikkeling van de deeleconomie wordt toegejuicht. Maar, tekent zij aan, regels blijven noodzakelijk totdat de markt zelf veiligheid, betrouwbaarheid en betaalbaarheid borgt. Aan de hand van permanente evaluatie wordt bekeken of de regeldruk omlaag kan en de ruimte voor innovaties zoals apps kan worden vergroot. Het taxibeleid laat genoeg ruimte voor initiatieven als Blablacar, Taxify, UberLUX en UberBLACK, zo stelt de staatssecretaris.
Maar UberPOP blijft verboden. Waarom? De staatssecretaris stelt, onder verwijzing naar het oordeel van de rechter, dat UberPOP niet aan de regels voldoet: de chauffeurs hebben geen chauffeurskaart en Uber heeft geen taxivergunning. De voertuigen beschikken niet over een RDW-keuringsbewijs (de bekende blauwe kentekenplaten) en een taxameter ontbreekt. Kwaliteit voor de reiziger is daardoor onvoldoende verzekerd en er is sprake van oneerlijke concurrentie met taxibedrijven en -chauffeurs die wel aan alle eisen voldoen. kortom, UberPOP moet zich aanpassen of stoppen. Eigenlijk zegt de staatssecretaris tegen Uber: óf u richt uw activiteiten in als bedrijfsmatige activiteiten en voldoet aan de gewone regels voor taxivervoer, óf u richt de zaak in als deeleconomie, naar het model van een carpoolplatform zoals Blablacar. Een tussenvariant wordt niet geaccepteerd.
Uber moet de dienst UberPOP dus aanpassen. De Inspectie Leefomgeving en Transport voert de druk ondertussen op en heeft de maximale dwangsom voor Uber verhoogd van € 10.000 per overtreding, met een maximum van
€ 100.000, naar € 50.000 met een maximum van maar liefst € 1 miljoen. Uber reageerde volgens Sprout dan weer woedend na een inval van de Inspectie ILT in het kantoor van Uber in Amsterdam: ‘Dit is een waarschuwing aan internationale start-ups, technologiebedrijven en multinationals dat hun investeringen in Nederland wellicht niet welkom zijn en dat hun klantendata daar niet veilig is.’
De pogingen van Uber met UberPOP voet aan de grond te krijgen hebben er in ieder geval toe geleid dat er politiek veel aandacht is voor innovatieve bedrijvigheid en dat gezocht wordt naar mogelijkheden om regeldruk en drempels te verlagen. Zo zal het als het aan de staatssecretaris ligt straks niet meer nodig zijn voor de taxiondernemer om voor de taxivergunning een vakbekwaamheidsexamen af te leggen en een Verklaring Omtrent het Gedrag aan te vragen. De tariefkaart en taxameter zullen niet langer verplicht zijn als gebruik wordt gemaakt van digitale alternatieven en vaste prijsafspraken. Dit biedt ruimte aan aanbieders om taxidiensten via een app aan te bieden. Connexxion heeft al laten weten hiermee aan de slag te willen met het oog op een meer vraag gestuurde markt.
Boris Kocken is advocaat te Amsterdam
