De dienstweigeraars uit de periode 1945-1949 zijn uitgezonderd van de excuses die premier Rutte op 17 februari 2022 naar aanleiding van het onderzoek over de Indonesische onafhankelijkheidsoorlog aanbood ‘aan een ieder in ons land die met de gevolgen van de koloniale oorlog in Indonesië heeft moeten leven’. Er hebben honderden Indiëweigeraars jarenlang in de gevangenis gezeten. Zij stonden toen al aan de goede kant van de geschiedenis.
Revisie van hun vonnissen is in 2013 door de Hoge Raad afgewezen. Nu is de politiek aan zet. D66-kamerlid Sjoerd Sjoerdsma zei in geschiedenisradioprogramma OVT van zondag 20 februari 2022 dat hij vond dat er voor de Indiëweigeraars een rehabilitatiewet moet komen. Een interessante gedachte. Er is een Brits voorbeeld van rehabilitatie van weigerende militairen: artikel 259 van de Armed Forces Act 2006 geeft eerherstel aan de ruim 400 geëxecuteerde deserteurs uit de Eerste Wereldoorlog. Het lijkt ons niet gemakkelijk een Nederlandse rehabilitatiewet voor dienstweigeraars zo te formuleren dat deze wet geen onterechte uitsluitingen en geen onterechte insluitingen bevat. Voor zover ons bekend is er in Nederland nog niet eerder een rehabilitatiewet ingevoerd. De Nederlandse dekolonisatieoorlog tegen Indonesië is de belangrijkste militaire operatie van de Nederlandse strijdkrachten geweest, een unieke historische gebeurtenis die een unieke juridische reactie vereist voor hen die kozen niet deel te nemen aan het (extreem) geweld van de koloniale oorlog.
Wij zoeken juristen en studenten uit de sfeer van het strafrecht, staatsrecht en rechtsgeschiedenis die bereid zijn met ons samen te denken en werken met de bedoeling een concept-wetsontwerp te schrijven.
Theo de Roos (em. hoogleraar strafrecht), Jurjen Pen (advocaat) en Stan Meuwese (gepromoveerd op de rechtsgeschiedenis van de militaire dienstplicht)
contact: rehabilitatiewet@gmail.com