De Staatscommissie tegen Discriminatie en Racisme heeft op 10 december 2025 een toekomstvisie op het Nederlandse non-discriminatierecht gepubliceerd. De toekomstvisie is gebaseerd op negen wetenschappelijke preadviezen over onder meer structurele discriminatie, eenzijdig overheidshandelen, intersectionaliteit, algoritmische discriminatie en toegang tot het recht.
Discriminatie is een diep verankerd en een wijdverspreid probleem binnen de Nederlandse samenleving. Het beschadigt mensenlevens en hersteloperaties kosten de samenleving miljarden. Structurele ongelijkheid tast het vertrouwen in de rechtstaat aan en kan niet enkel met losse maatregelen worden opgelost. De huidige aanpak waarmee discriminatie in Nederland wordt bestreden is te reactief, versnipperd en vrijblijvend, schrijft de staatscommissie. Dit blijkt ook uit een onderzoeksrapport waarin de commissie pleit voor een wettelijk kader dat gelijke behandeling en gelijke kansen door de overheid bevordert.
Vernieuwing non-discriminatierecht
Op basis van de preadviezen benoemt de commissie drie pijlers voor verdere vernieuwing van het non-discriminatierecht. De eerste pijler is een verbreding van het huidige, nog te beperkt omschreven discriminatieverbod. De tweede richt zich op betere handhaving van gelijke behandeling en het voorkomen van discriminatie, zowel via individuele rechtsbescherming als door instituties actief collectief verantwoordelijk te maken voor het bevorderen van gelijkheid. Dat laatste kan via de Gelijkheidsplicht Publieke Sector (GPS). De derde pijler benadrukt stem en zeggenschap: het vernieuwingsproces van het recht moet zelf inclusief en gelijkwaardig verlopen.
Samen voor gelijkheid. Een toekomstvisie op het non-discriminatierecht