Het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) heeft op 18 november 2022 een onderzoek gepubliceerd naar de bezetting van het gevangeniswezen in de jaren 2015-2019. De jaren 2020 en 2021 zijn niet meegenomen vanwege de COVID-19-pandemie.
In het onderzoek zijn gegevens gebruikt van de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) over mannelijke gedetineerden. Het statistisch onderzoek laat zien dat de groei in aantallen in dit geval sterker is dan de groei in detentieduur. Dat betekent dat het capaciteitsbeslag in de periode 2015-2019 vooral is toegenomen door meer en niet zo zeer door strengere vrijheidsstraffen. De oorzaken voor de hogere aantallen straffen zijn in dit onderzoek niet onderzocht.
Onherroepelijke straffen voor geweldsdelicten bepalend
Het capaciteitsbeslag is onderzocht in verschillende (sub)categorieën, zoals soort straf, soort delict en persoonskenmerken. Het blijkt dat de onherroepelijke vrijheidsstraffen - waar geen rechtsmiddel meer tegen mogelijk is - bijna de helft uitmaken van het totale capaciteitsbeslag in het gevangeniswezen. Ontwikkelingen daarin bepalen dus in hoge mate de trend in het totale capaciteitsbeslag. Binnen die categorie zijn met name de vrijheidsstraffen voor geweldsdelicten verantwoordelijk voor de stijging sinds 2017. Deze toename wordt versterkt door de sterke groei van gevangenisstraffen voor drugsdelicten en seksuele misdrijven en de sterke groei van maatregelen voor stelselmatige daders.
Bezetting van het gevangeniswezen - ontwikkelingen 2015-2019
Bron: www.wodc.nl