De voorzitter van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State had hem gevraagd een conclusie te nemen in drie zaken over het toelatingsbeleid van coffeeshops. Aanleiding waren de tijdelijke sluitingen van coffeeshop Toermalijn in Tilburg en coffeeshop Easy Going in Maastricht in 2012, omdat het besloten clubcriterium en het ingezetenencriterium niet waren nageleefd.
 

Criteria

Het besloten clubcriterium houdt in dat coffeeshops uitsluitend toegang mogen verlenen en softdrugs mogen verkopen aan leden van de coffeeshop. Het ingezetenencriterium houdt in dat het lidmaatschap van de coffeeshop uitsluitend toegankelijk is voor inwoners van Nederland van achttien jaar en ouder.
De Staatsraad A-G constateert in zijn conclusie dat het besloten clubcriterium niet in strijd is met de vrijheid van vereniging en de eerbieding van het privéleven, zoals deze zijn opgenomen in de Grondwet en het Europese Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens. Ook heeft het ingezetenencriterium geen ongeoorloofde discriminatie tot gevolg en maakt dit criterium dus geen inbreuk op de discriminatieverboden in de Grondwet, het internationale recht en het Europese recht, aldus de Staatsraad A-G. Uit een arrest van het Hof van Justitie EU uit 2010 leidt hij af dat het ingezetenencriterium ingezet mag worden om ‘drugstoerisme in de brede zin’ tegen te gaan, dus niet alleen in de grensgemeenten maar ook in het gehele land. De Staatsraad A-G concludeert dan ook dat de bestrijding van drugstoerisme en niet zozeer de bestrijding van concrete overlast als gevolg van coffeeshopbezoek, het dragende element is in de rechtvaardiging van het ingezetenencriterium.
Het besloten clubcriterium geldt sinds 1 januari 2013 niet meer. Op het moment dat de burgemeesters de coffeeshops tijdelijk sloten, gold dit criterium echter nog wel. Daarom is de beoordeling van de rechtmatigheid van het besloten clubcriterium in deze geschillen nog wel van belang.
 

Aanleiding

Zowel de rechtbank Limburg als de rechtbank Zeeland-West-Brabant oordeelde eerder dit jaar dat het besloten clubcriterium niet toelaatbaar is. Ten aanzien van het ingezetenencriterium liepen de uitspraken van de rechtbanken uiteen. Mede gelet op de uiteenlopende uitspraken van de rechtbanken, is Staatsraad Advocaat- Generaal Keus gevraagd in de conclusie in te gaan op de vraag of het besloten clubcriterium en het ingezetenencriterium in strijd zijn met de Grondwet, het internationale recht en het Europese recht.
 

Conclusie van 24 december 2013 ECLI:NL:RVS:2013:2532