Veel universiteiten in de VS kunnen wetenschappelijke artikelen direct open access publiceren. Ze maken daarvoor gebruik van het Harvard open access-licentiemodel. In dit artikel wordt onderzocht of het Harvard-licentiemodel naar Nederlands recht is toegestaan. Dat blijkt het geval. Daarmee wordt het voor auteurs en instellingen in Nederland zeer eenvoudig om aan de open access-eisen van subsidieverstrekkers te voldoen, zoals die onlangs in Plan S zijn geformuleerd.
In dit artikel vergelijken we de juridische uitgangspunten van het Harvard open access-licentiemodel1 zoals dat in de VS wordt toegepast met het Nederlandse recht. Op basis van deze analyse komen we tot de conclusie dat, op basis van de Nederlandse wetgeving, het gebruik van het Harvardlicentiemodel in beginsel ook in Nederland mogelijk is. Dat biedt uitkomst omdat nog lang niet alle Nederlandse publicaties direct open access beschikbaar zijn. Veel artikelen worden nog in niet-open-access tijdschriften gepubliceerd. Deze artikelen kunnen alleen op grond van artikel 25fa Auteurswet of na goedkeuring van de uitgever open access beschikbaar worden gesteld. Met het Harvardlicentiemodel kunnen de beperkingen die uitgevers stellen rond hergebruik en embargoperiode in veel gevallen worden voorkomen. De artikelen met een embargo kunnen dan met een licentie, in veel gevallen, direct open access beschikbaar worden gesteld in de instellingsrepository. Bijna alle wetenschappelijke publicaties in Nederland kunnen dan voldoen aan libre2 open access zoals dat in door de universiteiten ondertekende Berlin Declaration3 is beschreven en in Plan S5 wordt vereist. Met het gebruik van de Harvard open access-licentie in Nederland, kan het Nederlandse en Europese streven naar 100% open access in 2020 eenvoudig binnen handbereik komen. Om te onderzoeken hoe dat mogelijk is, analyseren we eerst de juridische grondslagen van het Harvardlicentiemodel in de VS.
Het artikel is verschenen in NJB 2019/2172, afl. 36 en in pdf berschikbaar. Er is ook een lange versie.
Saskia Woutersen-Windhouwer LLM is Digital Scholarship Librarian bij de Universiteit Leiden. Damiaan van Eeten LLM MA is specialist wetenschappelijke informatie werkzaam bij de Juridische Bibliotheek van de Faculteit der Rechtsgeleerdheid van de Universiteit van Amsterdam. Arjan de Rooy LLM is publishing consultant bij de Universiteits-bibliotheek van de Vrije Universiteit te Amsterdam.
Afbeelding: © Shutterstock
- osc.hul.harvard.edu/policies/.
- P. Suber, ‘Gratis and libre open access’, SPARC Open Access Newsletter, 2008, afl. 124.
- Berlin Declaration – Signatories, openaccess.mpg.de/319790/Signatories (online, bijgewerkt 1 maart 2019).