Artikelen van Jaco van den Brink
Tijdschrift
NJB 4 (2023)
Discriminerende risicoprofielen
Overheden en uitvoeringsorganisaties blijven ruimte zoeken – en krijgen– voor het gebruik van afkomst als selectiecriterium in risicoprofielen. Waar het aanvankelijk ging over de maatregelen die nodig zijn om zulk etnisch profileren tegen te gaan, loopt een effectieve aanpak daarvan nu vast op de vraag wanneer het gebruik van afkomst in risicoprofilering wél is toegestaan. Twee breed levende misvattingen over de rol van afkomst in risicoprofilering vertroebelen het debat.
Voltooid leven of recht op leven
Gedachten over voltooid leven kunnen raken aan buitengewoon persoonlijke, gevoelige worstelingen en schrijnende situaties. Maar ook vindt hierover een maatschappelijk debat plaats. Daaraan wil dit essay graag een bijdrage leveren. Allereerst met een juridische analyse van de positie van het EHRM met diens jurisprudentie over het recht op leven en het recht op privéleven. Daarnaast met overwegingen over de vraag naar de ethische juistheid of wenselijkheid van een recht op hulp bij zelfdoding.
Op zoek naar procedurele rechtvaardigheid in de stadionverbodenprocedure van de KNVB
In Nederland kennen we met het civielrechtelijk stadionverbod een uniek instrument om voetbalsupporters die zich misdragen aan te pakken. Supporters kunnen in beroep gaan bij de Commissie stadionverboden tegen de oplegging van het stadionverbod. Deze procedure blijkt door hen echter als niet-transparant te worden ervaren. Nu het resultaat haast zelden bevredigend is in beroepszaken én het aantal stadionverboden toeneemt, is het van belang te kijken naar de door voetbalsupporters ervaren procedurele rechtvaardigheid in deze beroepsprocedure.
Icke krijgt nul op rekest op uiterst bedenkelijke gronden
David Icke kreeg op 3 november 2022 te horen dat hij voor de duur van twee jaar staat gesignaleerd in het Schengen Informatie Systeem (SIS II) met als gevolg dat hij het Schengengebied niet meer kan inreizen. Volgens de voorzieningenrechter die over de signalering oordeelde, kon deze in stand blijven. Signalering in SIS II is mogelijk bij concrete aanwijzingen voor potentieel gevaar voor de openbare orde, volgens hem. Als reden voor dat gevaar noemde hij dat Icke zich bezondigt aan het verbreiden van complottheorieën. Echter, de implicatie hiervan is dat de signalering expliciet wordt gebruikt om Icke in het vrijelijk uiten van zijn politieke mening te belemmeren, alsof de menings- en betogingsvrijheid niet ook voor hem zouden gelden.
De Veiligheidsraad hervormen? Dat gaat zo maar niet
Ludo Grégoire betoogt in een recent nummer van dit tijdschrift dat hervorming van de VN-Veiligheidsraad wenselijk, noodzakelijk, en mogelijk is; iets soortgelijks schreef hij overigens eerder dit jaar reeds in dagblad Trouw. De wenselijkheid van hervorming zal door weinigen worden betwist. In hoeverre hervorming noodzakelijk is in het licht van de problemen die hij constateert, lijkt mij echter aanzienlijk twijfelachtiger, en de haalbaarheid van het plan overschat hij mijns inziens ernstig.
Tijdschrift
NJB 9 (2022)
Onderwijsvrijheid en democratische rechtsstaat
De onderwijsraad heeft een omvangrijk advies gepubliceerd over problemen in verband met de onderwijsvrijheid. Problemen die voor het grootste deel al volop in discussie zijn. De bijdrage van het advies aan deze discussie is bescheiden: veel is al in wetgeving en beleid in gang gezet en het coalitieakkoord van het huidige kabinet borduurt daarop voort. Waar vraagpunten rijzen over de confrontatie tussen de onderwijsvrijheid van bijzondere scholen en de uitgangspunten van de democratische rechtsstaat worden deze in het advies jammer genoeg nauwelijks concreet uitgewerkt. Het is daarnaast een gemiste kans dat er in het advies zo’n beperkte invalshoek is gekozen; dieperliggende problemen op constitutioneel niveau die met de ‘opening’ van het grondwetsartikel in combinatie met het internationaal beschermde recht op onderwijs naar onderwijsvragers, leraren en scholen zijn gemoeid, komen niet expliciet aan bod.
Basiswaarden als bindmiddel, niet als religie
Vanaf augustus 2021 geldt voor scholen de nieuwe burgerschapsopdracht. Scholen zijn met name verplicht werk te maken van de ‘basiswaarden van de democratische rechtsstaat’. Basiswaarden in burgerschapsvorming kunnen zeker een zinvol bindmiddel zijn voor de samenleving, als deze maar rechtsstatelijk van aard blijven zonder levensbeschouwelijke lading of civiele religie. Scholen moeten deze basiswaarden kunnen verbinden met hun specifieke levensbeschouwelijke waarden.
De behoefte aan een nieuwe strafrechtelijke procesmodaliteit
Aan de hand van recente jurisprudentie beschrijft de auteur enkele varianten van procesafspraken en stelt hij de vraag of er geen behoefte is aan een nieuwe strafrechtelijke procesmodaliteit.