Het UWV heeft niet genoeg verzekeringsartsen om vast te stellen of er sprake is van (tijdelijke) arbeidsongeschiktheid. Hierdoor loopt de uitvoering van de wet Werk en inkomen naar arbeidsvermogen, WIA, helemaal vast. Dat staat in het verantwoordingsonderzoek van de Algemene Rekenkamer over het Ministerie van SZW dat op 17 mei 2023 is gepubliceerd.
Op dit moment wachtten tienduizenden werknemers gemiddeld 18 weken op een beoordeling van de mate van arbeidsongeschiktheid bij het UWV. Daardoor zijn zij niet zeker van hun inkomenssituatie en re-integratiekansen. De vraag naar beoordelingen neemt eerder toe dan af. De arbeidsmarkt groeit en er zijn meer oudere werknemers. Daarmee neemt de kans op meer werknemers die (deels) arbeidsongeschikt raken toe. De achterstanden in sociaal-medische beoordelingen voor werknemers bestaan zeker al sinds 2015, maar lopen de laatste 3 jaar hard op. Er zijn minder artsen beschikbaar, ondanks extra budget hiervoor. Maatregelen om verzekeringsartsen efficiënter in te zetten zijn nog niet volledig ingevoerd. De effecten van die maatregelen zijn nog onduidelijk.
Geen terugvordering teveel betaalde voorschotten
Wie op de wachtlijst staat loopt het risico inkomen te verliezen. Omdat mensen niet op tijd beoordeeld worden, heeft UWV afgelopen jaar 22.500 mensen een voorschot uitgekeerd, zodat zij niet zonder inkomen komen zitten. Vanwege de oplopende wachtlijsten worden sinds 2021 eventuele teveel betaalde voorschotten niet meer teruggevorderd. Dat is in het belang van de cliënten, maar gaat tegen de wet in en beoordeelt de Algemene Rekenkamer als onrechtmatig. De wachtlijsten kunnen tot gevolg hebben dat iemand een private arbeidsongeschiktheidsverzekering niet kan aanspreken. Of geen aanvullend pensioen kan opbouwen. Ook belemmert het de re-integratie van mensen naar de arbeidsmarkt.
Bij verzekeringsplicht zzp’ers groeit probleem
Het probleem wordt nog urgenter nu kabinet en parlement overwegen om een arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zzp’ers verplicht te stellen. Dat betekent nog meer vraag naar beoordelingen op arbeidsongeschiktheid. Naar verwachting gaan de komende jaren relatief veel UWV-artsen met pensioen. Weinig artsen willen zich specialiseren als verzekeringsarts. De Algemene Rekenkamer dringt er bij de minister van SZW op aan dat maatregelen tot aantoonbare resultaten leiden nog vóór de door de minister ingestelde onafhankelijke OCTAS-commissie advies uitbrengt over een toekomstig stelsel van ziekte en arbeidsongeschiktheid.
Resultaten verantwoordingsonderzoek 2022 Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
Bron: www.rekenkamer.nl