Uit de wetsevaluatie van de Wet afwikkeling massaschade in collectieve actie (Wamca) is gebleken dat het bestaan van de collectieve (schadevergoedings)actie als positief wordt ervaren door betrokken professionals. Wel zijn in de verplichte voorgeschreven fasering, verbeteringen mogelijk in de voorfase of ontvankelijkheidsfase, die het proces effectiever en efficiënter zouden kunnen maken. Die fase duurt dusdanig lang dat er tijdens de evaluatieperiode nog geen daadwerkelijke collectieve schadeafwikkeling door de rechter op basis van de Wamca blijkt te hebben plaatsgevonden.
De op 19 november 2025 gepubliceerde evaluatie is uitgevoerd door onderzoekers van de Universiteit Utrecht, de Erasmus Universiteit Rotterdam en de Radboud Universiteit, in opdracht van het WODC. Zij onderzochten hoe de collectieve schadevergoedingsactie in de rechtspraktijk werkt en bijdraagt aan de doelstellingen van de Wamca. De wetsevaluatie is onderdeel van een breder onderzoek naar collectieve actie. Eerder dit jaar verscheen al een rechtsvergelijkend onderzoek naar de (representativiteits)eisen gesteld aan belangenorganisaties in algemeenbelangacties.
Sommige verplichte onderdelen loslaten of aanpassen
De bevindingen uit het onderzoek geven aanleiding voor juridisch-technische aanbevelingen van de onderzoekers met name ten aanzien van het bevorderen van de voortgang van de voorfase of ontvankelijkheidsfase van de 305a-actie. Het betreft de voorbereidende fase, de beoordeling van de ontvankelijkheid van de collectieve rechtsvordering en de belangenorganisatie(s), de aanwijzing van een Exclusieve Belangenbehartiger (EB) als vertegenwoordiger van de ontvankelijk verklaarde belangenorganisaties, de vaststelling van de nauw omschreven groep waarop de vordering ziet en het bieden van een opt-out-mogelijkheid aan groepsleden evenals de verplichte schikkingsfase voorafgaand aan de inhoudelijke behandeling van de zaak door de rechter. Ten behoeve van de efficiëntie en effectiviteit van de 305a-actie zouden sommige verplichte onderdelen, kunnen worden losgelaten of aangepast. Dat vraagt op bepaalde punten om wetswijzigingen.
Vijf jaar WAMCA - Evaluatie Wet afwikkeling massaschade in collectieve actie (2020-2025)
Bron: www.wodc.nl