Een asielzoeker die niet tijdig een beslissing krijgt op zijn asielaanvraag kan daartegen beroep instellen. Wanneer de vreemdeling gelijk krijgt van de bestuursrechter verplicht de rechter de IND om binnen een bepaalde termijn alsnog een besluit te nemen op de asielaanvraag. Maar die rechter moet ook middelen hebben (de spreekwoordelijke 'stok achter de deur') om de naleving van de rechterlijke uitspraak te waarborgen. Die middelen ontbreken in de Tijdelijke wet. Daarom is met deze wet het recht op een doeltreffende voorziening in rechte geschonden. Het beroep wordt daarom gegrond bevonden en de rechtbank legt een rechterlijke dwangsom op.

De dwangsomregeling

Op grond van de dwangsomregeling kan het bestuursorgaan op twee manieren verplicht worden een dwangsom te betalen. In de eerste plaats moet die betaald worden als niet tijdig is beslist op een aanvraag en dit vervolgens ook niet binnen twee weken gebeurt nadat de aanvrager het bestuursorgaan daarop wees (de bestuurlijke dwangsom). Als het bestuursorgaan de hersteltermijn heeft laten verstrijken kan de aanvrager beroep instellen wegens het niet tijdig nemen van een besluit. Als de rechter vindt dat het beroep terecht is ingediend moet het bestuursorgaan alsnog binnen de door de rechter gestelde termijn beslissen. De rechtbank kan aan het naleven van die uitspraak een dwangsom verbinden. Die moet het bestuursorgaan betalen als hij niet alsnog tijdig een besluit neemt. De Tijdelijke wet schafte beide dwangsommen af voor asielzaken.

Oordeel rechtbank over Tijdelijke wet

Tegen het niet tijdig nemen van een beslissing op een asielaanvraag moet een effectief rechtsmiddel openstaan. De rechtbank oordeelt dat dit vereiste niet in de weg staat aan de afschaffing van de bestuurlijke dwangsom. De afschaffing van de rechterlijke dwangsom is een ander verhaal. Dat een vreemdeling beroep kan instellen tegen het niet tijdig nemen van een besluit in de asielprocedure is onvoldoende. De bestuursrechter moet namelijk ook middelen hebben om de naleving door het bestuursorgaan van de rechterlijke uitspraak te waarborgen. Deze 'stok achter de deur' is nodig, omdat het bestuursorgaan op het moment van de uitspraak al meerdere gelegenheden om te beslissen onbenut heeft gelaten. Hoewel die stok achter de deur niet hoeft te bestaan uit een dwangsom, heeft de wetgever in de Tijdelijke wet onvoldoende in een alternatief heeft voorzien. Daarom is de wet op dat punt onverbindend. Hierdoor herleeft de oude situatie en kan de rechtbank als niet tijdig is beslist op de asielaanvraag toch een dwangsom aan de uitspraak verbinden.

Bron: rechtspraak.nl