De Raad voor de rechtspraak schrijft in een op 2 juni 2025 gepubliceerd advies de invoering van elektronische detentie als zelfstandige hoofdstraf toe te juichen. Het burgerinitiatiefvoorstel Slimmer straffen stelt voor elektronische detentie als zelfstandige hoofdstraf in het Wetboek van Strafrecht te introduceren. Daarnaast wordt voorgesteld de maximale duur van de taakstraf te verhogen en de mogelijkheid te bieden om in de fase van tenuitvoerlegging aan de taakstraf gedeeltelijk een andere invulling te geven dan (uitsluitend) onbetaalde arbeid.
Bij de totstandkoming van het wetsvoorstel zijn met name de Universiteit Maastricht en Stichting Restorative Justice Nederland betrokken, maar ook wetenschappers die verbonden zijn aan andere universiteiten en mensen die werkzaam zijn bij de zittende magistratuur, het Openbaar Ministerie, de reclassering, slachtofferzorg en het gevangeniswezen. Het voorstel regelt:
- de invoering van elektronische detentie als zelfstandige hoofdstraf;
- de invoering van de vervangende taakstraf en vervangende elektronische detentie; en
- de doorvoering van enkele wijzigingen in de regeling inzake de taakstraf en de vrijheidsstraf.
De Raad juicht de introductie van elektronische detentie als hoofdstraf toe. De mogelijkheid tot het opleggen van elektronische detentie stelt de rechter nog beter in staat om maatwerk te leveren. Het is een mooi alternatief voor de korte gevangenisstraf. Zo wordt detentieschade zoveel mogelijk voorkomen en het risico op recidive verlaagd. Het zou ook de druk op de celcapaciteit kunnen verminderen. De Raad maakt enkele opmerkingen betreffende de vormgeving van elektronische detentie. Onder meer bij de bepaling in het voorstel dat elektronische detentie niet gecombineerd kan worden met een andere vrijheidsstraf. Daar kan wel behoefte aan bestaan.
Langere taakstraf
De Raad is positief over het voorstel om de maximum duur van een taakstraf te verhogen van 240 naar 360 uur. Daarmee kan ook in zwaardere zaken een taakstraf opgelegd worden. De Raad noemt deze verhoging van het maximum in het advies een extra argument tegen het taakstrafverbod, een onderwerp waarover de Rechtspraak al vaker negatief adviseerde. Door het verbod ziet de rechter zich regelmatig genoodzaakt een gevangenisstraf op te leggen, terwijl hij een taakstraf passender vindt. De Raad adviseert daarom opnieuw het taakstrafverbod af te schaffen of het mogelijk te maken voor de rechter om hier (gemotiveerd) van af te wijken.
Advies Initiatiefwetsvoorstel Slimmer Straffen
Bronnen: www.rechtspraak.nl en www.internetconsultatie.nl