Onderzoekers van Pro Facto en Rijksuniversiteit Groningen hebben in opdracht van het WODC de mogelijkheden voor het monitoren van de gevolgen van de toepassing van de Wet Damocles in kaart gebracht. Het onderzoek is op 25 oktober 2023 gepubliceerd.
Artikel 13b Opiumwet (Wet Damocles) geeft de burgemeester de bevoegdheid maatregelen te treffen wanneer er in woningen of lokalen of op een daarbij behorend erf drugs worden verkocht, afgeleverd, of verstrekt dan wel daartoe aanwezig zijn. Ook kunnen maatregelen worden genomen wanneer voorwerpen of stoffen worden aangetroffen die bestemd zijn voor het bereiden of telen van drugs. Bij toepassing van de Wet Damocles kan de burgemeester een waarschuwing en een last onder dwangsom opleggen of een woning of lokaal sluiten (voor bepaalde of onbepaalde tijd). Vooral een sluiting kan grote gevolgen hebben voor bewoners, omwonenden en verhuurders.
Periodieke monitor
Een door de Tweede Kamer gewenste periodieke monitor van de gevolgen van maatregelen op basis van de Wet Damocles blijkt praktisch niet haalbaar en uitvoerbaar concluderen de onderzoekers. Er kunnen verschillende redenen worden aangevoerd om nader inzicht te krijgen in de aard en omvang van de gevolgen van de toepassing van de Wet Damocles:
- burgemeesters worden zo in staat gesteld een betere belangenafweging te maken voordat zij een Damoclesmaatregel nemen;
- de wetgever krijgt beter zicht op de vraag of de inzet van het instrument in zijn huidige vorm proportioneel is;
- het doel kan ook zijn te begrijpen hoe de wijze waarop burgemeesters de Wet Damocles toepassen van invloed is op de gevolgen van de maatregelen.
Op basis van dit onderzoek lijkt een monitor - waar systematisch en periodiek informatie wordt verzameld om de gevolgen van de Wet Damocles in kaart te brengen - geen reële en haalbare methode om die doelen te bereiken. Er kleven praktische en juridische bezwaren aan het opzetten en uitvoeren van een monitor. De benodigde informatie is versnipperd binnen en tussen de verschillende betrokken organisaties, zoals gemeenten, woningcorporaties en de betrokkenen zelf. Daarnaast zien de organisaties niet de meerwaarde van zo’n periodiek onderzoek. Ze verwachten dat de gevolgen grotendeels gelijk blijven en niet periodiek veranderen. Bovendien is de meerwaarde van een periodiek te herhalen monitor van de gevolgen van de Wet Damocles beperkt, omdat deze gevolgen in beginsel van jaar tot jaar niet zullen veranderen. Een eenmalig onderzoek is een kansrijker alternatief en heeft ook de voorkeur van de meeste gesprekspartners. Een eenmalig onderzoek draagt ook bij aan de doelen die hierboven beschreven zijn en is beter uitvoerbaar.
Mogelijkheden voor het monitoren van de gevolgen van de toepassing van de Wet Damocles
Bron: www.wodc.nl