Volgens SOMO maken beursgenoteerde bedrijven structureel gebruik van aandeleninkoop en heeft inmiddels 42% een inkoopprogramma, tegen 17% in 2000. Bestuurders krijgen ook steeds vaker een bonus die gekoppeld is aan de winst per aandeel, wat een directe prikkel geeft om aandelen in te kopen. Nederlandse bedrijven kochten volgens SOMO in 2021-2024 voor € 102 miljard eigen aandelen in. Dat is meer dan in Frankrijk en Duitsland. Het CPB gaat er daarnaast van uit dat de helft van de aandeelhouders buitenlands is. Volgens SOMO zijn er echter significant meer buitenlandse aandeelhouders. Dat is van belang omdat de belastingvrijstelling voor aandeleninkoop in de praktijk vooral buitenlandse aandeelhouders ten goede komt. In 2023 nam de Tweede Kamer een voorstel aan om dit belastingvoordeel voor buitenlandse aandeelhouders te schrappen. De opbrengst zou worden gebruikt voor het verhogen van het minimumloon en de kinderbijslag. In 2024 besloot het daaropvolgende kabinet toch om deze belastingvrijstelling in stand te houden. Veel andere landen hebben wel maatregelen genomen. In de Verenigde Staten geldt sinds 2023 een belasting van 1% op aandeleninkoop. Frankrijk heeft dit jaar een heffing van 8% ingevoerd voor bedrijven met een omzet boven de € 1 miljard. Zwitserland heft al sinds 1997 een belasting op de inkoop van eigen aandelen.

Samengevat blijkt uit de berekeningen:

• Een belasting op de inkoop eigen aandelen levert minimaal 2,2 miljard euro per jaar op, twee keer zoveel als het CPB inschat.
• Het CPB onderschat de omvang en structurele karakter van deze sluiproute om geen dividendbelasting te betalen.
• Nederlandse bedrijven kochten 2021-2024 voor 102 miljard eigen aandelen in, meer dan Frankrijk en Duitsland.
• Inkoop is structureel geworden: 42 procent van beursbedrijven heeft inkoopprogramma, was 17 procent in 2000.
• Kabinet houdt vrijstelling in stand om brievenbus multinationals te lokken, ondanks miljardenverlies voor schatkist.

Bronnen: www.somo.nl