Uit diverse wetgevingsvoorstellen blijkt dat de overheid openbare informatie op internet over burgers wil gebruiken voor de uitvoering van toezicht en handhaving. Het gaat om het verzamelen van persoonsgegevens via open source intelligence onderzoek (OSINT). De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) ziet hierin grote risico’s. AP dringt er in een op 19 november 2025 gepubliceerde brief bij de Minister van JenV op aan dat er een algemeen beleidskader voor OSINT moet komen.
Het gaat in de wetsvoorstellen om het verzamelen van informatie uit openbare internetbronnen. Bijvoorbeeld fora, sociale media, advertentiesites, of registers zoals het Handelsregister. Maar mogelijk ook om gegevens op het darkweb, die illegaal kunnen zijn verkregen en gepubliceerd. De overheid wil systematisch met AI, speciale tools of software en met nepaccounts online informatie over mensen verzamelen. De AP benadrukt dat het in de wetsvoorstellen over toezicht en handhaving niet gaat om het opsporen van strafbare feiten of om de nationale veiligheid. Het gaat juist om burgers waartegen geen verdenking van strafbare feiten bestaat. Duidelijke criteria en garanties die de rechten van mensen moeten beschermen, blijven achterwege. Het gaat bijvoorbeeld om het wetsvoorstel over internettoezicht door de Douane. De AP vindt dat er een juridisch kader moet komen dat antwoord geeft op de vraag wanneer de overheid welke vormen van OSINT mag inzetten. En welke waarborgen er dan in de wet moeten staan. De AP stelt dat er een duidelijke aanleiding voor en afbakening van het onderzoek moet zijn. Het uitgangspunt moet zijn om zo min mogelijk informatie over mensen te verzamelen. Zodra zo’n kader er is, kan de AP toetsen of dit past binnen de grenzen van privacywetgeving.
Ontwikkeling beleidskader toelaatbaarheid, waarborgen en beperkingen bij meer dan lichte vormen van onderzoek via internet door overheden - Brief AP aan de Minister van JenV over onderzoek via internet door de overheid