Om verspreiding van het coronavirus te beperken, roept de overheid burgers op om zo veel mogelijk thuis te blijven en minstens anderhalve meter afstand te houden van anderen. In hoeverre leven mensen deze richtlijnen na? Het Nederlands Studiecentrum Criminalitieit en Rechtshandhaving (NSCR) onderzocht dit door CCTV-beelden te analyseren.
Voor de publicatie Social distancing compliance: A video observational analysis gebruikten NSCR-onderzoekers videobeelden (CCTV) van de gemeente Amsterdam, opgenomen tussen 29 februari en 2 mei 2020. Eerder onderzoek naar de naleving van de 1,5-meterafstandregel was gebaseerd op vragenlijsten, waarin mensen werd gevraagd of zij zich aan de richtlijnen houden. Deze studie geeft een meer objectief beeld van de naleving van de 1,5-meterafstandregel in de eerste weken van de COVID-19-pandemie in Nederland.
Hoe vaak werd de maatregel overtreden?
Op donderdagen en zaterdagen werd in kaart gebracht hoeveel personen er op straat waren en hoe vaak de 1,5-meterafstandregel werd overtreden. De onderzoekers analyseerden in hoeverre wekelijkse veranderingen hierin gelijktijdig plaatsvonden met andere ontwikkelingen, zoals de introductie van overheidsmaatregelen, nieuwe COVID-19-besmettingen en overlijdensgevallen, weersomstandigheden, de mobiliteit zoals gemeten door Google, de publicatie van nieuwsberichten over COVID-19, en COVID-19-gerelateerde zoekopdrachten op internet.
De studie laat drie belangrijke resultaten zien:
- Mensen gingen al meer afstand van elkaar houden zodra de eerste COVID-19-besmettingen plaatsvonden in Nederland. Zelfs nog vóór de 1,5-meterafstandregel werd ingevoerd.
- Hoewel de 1,5-meterafstandregel goed werd nageleefd rond het moment van invoering (23 maart 2020), nam de naleving snel af in de daaropvolgende weken.
- Er bleek een sterke samenhang te zijn tussen het aantal personen op straat en het aantal overtredingen van de 1,5-meterafstandregel. Het is aannemelijk dat het lastiger is om afstand te houden naarmate het drukker is op straat.
De naleving van de 1,5-meterafstandregel lijkt niet samen te hangen met de andere onderzochte factoren, zoals de weersomstandigheden of de verspreiding van COVID-19 in Nederland.
Een belangrijke conclusie van het onderzoek is dus dat de 1,5-meterafstandregel mogelijk alleen effect heeft in combinatie met maatregelen die zorgen dat meer mensen thuisblijven, zoals de sluiting van scholen en winkels, en het advies om thuis te werken. Dit ondersteunt ook de maatregelen die drukte tegengaan op specifieke tijden en locaties, zoals het afsluiten van drukke parken in het weekend en het beperken van het aantal klanten in winkels.
Dit onderzoek maakt deel uit van een programma onder leiding van prof. dr. Marie Rosenkrantz Lindegaard waarin onderzoek wordt verricht naar de naleving van maatregelen tegen de verspreiding van het COVID-19-virus, zoals de avondklok en mondkapjesplicht.