De Afdeling advisering van de Raad van State benadrukt in haar advies op de Miljoenennota 2026 het belang van koersvastheid in het begrotingsbeleid en voorbereiding op strategische keuzes voor de langere termijn. Oplopende structurele spanningen in de overheidsfinanciën en op andere terreinen in combinatie met noodzakelijke versterking van de productiviteit van de economie vragen volgens de Afdeling om een omslag van consumptieve en overdrachtsuitgaven naar publieke investeringen.
De samenleving staat voor complexe opgaven, terwijl de groei van de welvaart onder druk staat in een vergrijzende samenleving. Dit leidt tot toenemende schaarste aan mensen en middelen. Doelmatige inzet daarvan wordt daardoor steeds belangrijker. De Afdeling benadrukt het belang van een samenhangend analysekader waarin brede welvaart, weerbaarheid en productiviteit samen worden gebracht. Zo’n kader helpt beleidsmakers om maatschappelijke opgaven integraal in beeld te brengen, om prioriteiten te stellen en om beleid beter op elkaar af te stemmen. Vijf overwegingen in het advies zijn:
- Breng maatschappelijke opgaven onder in een samenhangend kader waarin prioriteiten en grenzen expliciet worden gemaakt. Dit bevordert consistent beleid en voorkomt onrealistische beleidsstapeling.
- Maak keuzes, ook over wat níet meer kan. Schaarste vraagt om ontmoediging van bepaalde activiteiten - niet alleen van de overheid, maar ook van bedrijven en huishoudens.
- Stuur op productiviteitsgroei als structurele factor om spanningen op de arbeidsmarkt te verlichten en de budgettaire mogelijkheden voor de overheid te vergroten. Onderwijs, de productiviteit van de publieke sector en investeringen in klimaat en energie spelen hierin een centrale rol.
- Verschuiving van consumptie naar investeringen is nodig binnen de overheidsuitgaven. Alleen dan blijven collectieve voorzieningen houdbaar en blijft de economie weerbaar.
- Kijk voorbij de kabinetsperiode. Grote maatschappelijke opgaven zoals energietransitie, stelselhervormingen of defensie vergen beleidscontinuïteit over meerdere jaren
De Afdeling schrijft dit najaar een nadere handreiking te publiceren over het opzetten van een analysekader.
Advies Miljoenennota 2026 en septemberrapportage begrotingstoezicht 2025
Bron: www.raadvanstate.nl