Artikelen van Giel Stoepker
Tijdschrift
NJB 2 (2023)
De effectiviteit van het rechterlijk bevel tot emissiereductie in klimaatzaken
Met de uitspraken in de Urgenda-zaak en het vonnis van de Rechtbank Den Haag in de klimaatzaak tegen Shell heeft de rechterlijke macht zich het belang van emissiereductie aangetrokken. Aan deze rechterlijke bemoeienis met klimaatbeleid kleven meerdere problemen. Dit artikel richt zich op een daarvan: de effectiviteit van rechterlijke bevelen tot emissiereductie. Met andere woorden: kan zo’n bevel tot het beoogde gevolg leiden? Om die vraag te beantwoorden wordt geanalyseerd hoe de doel-effectiviteit van dergelijke rechterlijke bevelen tot emissiereductie in klimaatzaken objectief kan worden beoordeeld.
Vrijheid, gelijkheid en non-binariteit
Recentelijk was het Wetsvoorstel wijziging vermelding geslacht in de geboorteakte onderwerp van plenair debat in de Tweede Kamer. Met dit wetsvoorstel wordt voorgesteld de procedure voor juridische geslachtswijziging te vereenvoudigen door afschaffing van de, nu nog noodzakelijke, deskundigenverklaring. In het wetsvoorstel wordt echter nog altijd uitgegaan van een binaire sekseregistratie. Nu met het wetsvoorstel de zelfbeschikking van een persoon de enige voorwaarde wordt voor geslachtswijziging, rijst de vraag of zelfbeschikking niet op dezelfde wijze zou moeten leiden tot erkenning van een non-binaire geslachtsaanduiding.
Maatschappelijk effectieve rechtspraak bij de Centrale Raad van Beroep
Binnen de Centrale Raad van Beroep wordt geëxperimenteerd met een nieuwe oplossingsgerichte afdoeningsmodaliteit, vooralsnog alleen in bijstandszaken. Een eerste onderzoek naar de resultaten van dit project genaamd ‘Gericht Op Oplossing’ (GOO) is bemoedigend. Uit het onderzoek blijkt dat de respondenten – zowel burgers als gemachtigden – over de hele linie zeer tevreden zijn over de GOO-behandeling.
De Hoge Raad en box 3
De belastingkamer van de Hoge Raad heeft de vraag of ook een op rechtsherstel gerichte compensatie moet worden verleend aan belastingplichtigen die niet tijdig bezwaar hebben gemaakt tegen aanslagen box 3 en van wie de aanslag onherroepelijk vaststond op het moment van het zogenoemde Kerst-arrest ontkennend beantwoord. Daarop is wel wat af te dingen.
Tijdschrift
NJB 7 (2022)
Integriteit in het parlement
De Tweede en de Eerste Kamer hebben in de afgelopen twee jaar, zij het na lang dralen, een gedragscode voor hun leden vastgesteld. Aan deze gedragscodes is bovendien een stelsel van handhaving toegevoegd. Beide Kamers hebben daarmee een belangrijke stap gezet op het punt van integriteitsbevordering in het parlement. Maar het vaststellen van een gedragscode is één ding, waar het nu op aankomt is dat de toepassing en handhaving van de gedragsregels en het toezicht op Kamerleden ter hand worden genomen.
Voorlopige maatregelen in het strafrecht
In deze bijdrage wordt een aanzet gegeven om te komen tot een mogelijke uitbreiding van bevoegdheden van het OM, in het bijzonder het kunnen treffen van voorlopige maatregelen in de aanpak van (ondermijnende) criminaliteit. De invoering van voorlopige maatregelen in het commune strafrecht zou een bijdrage kunnen leveren aan een betere verdeling van bevoegdheden tussen de burgemeester en de officier van justitie. Dat zou kunnen leiden tot een betere positionering en zichtbaarheid van het OM in de criminaliteitsbestrijding en daarmee de burgemeester minder kwetsbaar maken voor de tegenkracht die van criminelen uitgaat. Ook op het terrein van rechtsbescherming tegen voorlopige maatregelen, die in de huidige vorm nog wel eens als onvoldoende wordt gekenschetst, kan het strafrecht een positieve bijdrage leveren.
Professionele standaarden voor juridisch medewerkers
Juridisch medewerkers vervullen een belangrijke rol binnen de Rechtspraak. Toch is er weinig vastgelegd over de taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden die juridisch medewerkers hebben en de rol die zij geacht worden te vervullen in het rechterlijk besluitvormingsproces. Voor rechters zijn inmiddels professionele standaarden vastgesteld. Is het niet hoog tijd om deze ook voor juridisch medewerkers te formuleren?
De Russische antisatellietwapentest
Ruimtesystemen zijn van essentieel belang voor vele aspecten van het civiele leven, de nationale veiligheid en het functioneren van moderne krijgsmachten. Een onlangs uitgevoerde Russische antisatellietwapen (ASAT-)test leidde tot grote zorgen over dit soort testen en de groeiende hoeveelheid ruimtepuin die daar het gevolg van is. Dergelijke testen hebben bovendien een destabiliserend effect en dragen bij aan een wapenwedloop in de ruimte. Opvallend is dat staten en internationale organisaties die reageerden op de Russische test niet stelden dat er sprake was van een schending van het internationaal recht. Mogelijk biedt het bestaande recht onvoldoende duidelijkheid. Een aanvulling daarop in de vorm van een ban on destructive ASAT tests zou daarom een belangrijke stap ter beperking of voorkoming van ruimtepuin veroorzakende ASAT-testen zijn. De onderhandelingen over nieuwe richtlijnen verlopen echter moeizaam.
Reactie op Een regeling voor ‘verantwoord draagmoederschap’?
In het artikel Een regeling voor ‘verantwoord draagmoederschap’? Misvattingen rondom het conceptwetsvoorstel Kind, draagmoederschap en afstamming’ stellen auteurs Van Beers & Bosch dat er onproblematische vormen van draagmoederschap zouden bestaan. Zij schrijven namelijk dat ‘(…) het bestaande ontmoedigingsbeleid zijn doel voorbijschiet. Ook onproblematische vormen van draagmoederschap worden nu ontmoedigd, terwijl draagmoederschap mogelijkheden biedt aan groepen die anders geen ouder kunnen worden zoals mensen met vruchtbaarheidsproblemen en homostellen’. Onproblematische vormen? De auteurs vinden kennelijk deze vormen, door er verder immers geen enkel woord aan te besteden, zonder meer acceptabel. Deze opvatting lijkt voort te komen uit een inmiddels tamelijk algemeen aangehangen vertrekpunt, namelijk dat alle mensen gelijk recht hebben op een kind dat dan eventueel ook niet van hen behoeft af te stammen (deels of helemaal niet).