In Nederland vindt de zorg aan kinderen met genderdysforie plaats op basis van het Dutch Protocol (2018). Normaal gesproken zijn medische protocollen leidend bij invulling van de medisch-professionele standaard. Wil een protocol inderdaad leidend zijn, dan moet het (i) evidence based zijn, (ii) een beperkte medisch-ethische lading hebben en (iii) in een adequaat proces tot stand zijn gebracht. In dit artikel wordt onderbouwd dat het zeer de vraag is of voldaan is aan de eerste eis. Ook zou niet voldaan zijn aan de tweede en derde eis. In een reeks Europese landen, waar aanvankelijk het Dutch Protocol navolging vond in de transgenderzorg aan kinderen, begint men daarvan terug te komen. De civiele rechter behoort het Dutch Protocol (2018) dan ook niet als leidraad te nemen mocht toepassing daarvan tot aansprakelijkheidskwesties leiden.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Na de Russische inval in Oekraïne vroeg de Oekraïense vicepremier Federov aan IT-experts wereldwijd om zich aan te sluiten bij zijn zojuist opgerichte IT Army. Het nationale recht is helder over de status van buitenlandse strijders in dienst van andere landen. Maar is de status van digitale strijders die cyberaanvallen uitvoeren net zo duidelijk? Kun je als Nederlander zomaar deelnemen aan gevechtshandelingen in de digitale oorlogsomgeving? Maakt jou dat een legitiem doelwit? Mag je zomaar hacken? In hoeverre geldt het humanitair oorlogsrecht in cyberspace? Ben je als hacker combattant? Dit artikel gaat in op de gevolgen van deelname aan online oorlogvoering door digitale strijders.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Het eindrapport van de Parlementaire enquêtecommissie aardgaswinning Groningen heeft veel aan het licht gebracht over de schadeafhandeling in Groningen. De Conclusies en Aanbevelingen uit Deel 1 zijn ingrijpend, maar missen overtuigingskracht ten aanzien van hoe nu ingegrepen zou moeten worden. Terecht wordt vastgesteld dat de positie van gedupeerden ‘bij de bestuursrechter zwakker lijkt te zijn dan was voorzien bij de overgang van schadeafhandeling naar het bestuursrecht’. Maar bij de Aanbevelingen blijkt de Commissie een papieren tijger te zijn. Zij beseft niet wat er werkelijk aan de hand is met het nieuwe stelsel en heeft voor zoete koek geslikt dat het IMG tot ‘een strikte toepassing van het BW’ gebonden zou zijn, hetgeen om een ‘verruiming van de wettelijke opdracht’ zou vragen. Betoogd wordt dat dit onjuist is, waarmee de aanbevelingen om ‘het bewijsvermoeden soepeler toe te passen’, en gedupeerden te subsidiëren voor de bewijslast in de lucht komen te hangen. Auteur bepleit correcte toepassing van het BW (aansprakelijkheids- en schadevergoedingsrecht), en niet het verder opendraaien van de geldkraan, de remedie die de Commissie biedt.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Het Instituut Mijnbouwschade Groningen houdt zich bezig met de vergoeding van schade die de gaswinning in Noord-Nederland veroorzaakt. In het NJB van 5 mei 2023 doet zijn aftredende bestuursvoorzitter Bas Kortmann de wijze waarop het IMG invulling aan zijn taak geeft uit de doeken. Terecht wordt de wijze waarop dit zelfstandige bestuursorgaan een groot aantal schademeldingen verwerkt prijzend beschreven. Ik heb mij erover verbaasd dat te bekritiseren aspecten daarvan echter luchtig worden afgedaan of geheel vermeden. De informatieve verhandeling heeft aldus het karakter van een waarderende afscheidsrede, zij het nu uitgesproken door betrokkene zelf.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Mijn terugtreden als voorzitter van het Instituut Mijnbouwschade Groningen per 30 april 2023 was niet de reden en evenmin de aanleiding voor mijn artikel in NJB 2023/1086, afl. 16, waarop Dijkers reageert. De reden was dat ik al lange tijd merkte dat het beeld dat in brede kring over de schade-afhandeling in Groningen bestond en bestaat, niet gebaseerd is op feiten. Bij bijeenkomsten waarop ik over de afwikkeling van mijnbouwschade in Groningen sprak, was steevast de vraag: ‘waarom weten wij dit niet?’ Op één punt lijken Dijkers en ik het eens te zijn: een verhaal moet gebaseerd zijn op feiten.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Op grond van de Tijdelijke wet Groningen (TwG) vindt in een – veel bekritiseerde – hybride constructie de afwikkeling van de mijnbouwschade door het Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG) plaats. In dit artikel geeft de (tot voor kort) bestuursvoorzitter van het IMG een beeld van deze schadeafhandeling op civielrechtelijke grondslag in een publiekrechtelijke jas. Daarin wordt betoogd dat het IMG al zijn regelingen, binnen de kaders van de TwG, heeft gebaseerd op een ruimhartige interpretatie van de jurisprudentie van de Hoge Raad en dat het daardoor mogelijk is gebleken om grote aantallen zaken af te doen en tegelijk recht te doen aan de individuele omstandigheden van de bewoners. Fouten zijn er ook gemaakt en er wordt getracht deze te adresseren en om complexe zaken met maatwerk op te lossen. Nieuwe bevoegdheden moeten ten slotte leiden tot een verder verbeterde schadeafhandeling die de Groningers weer toekomstperspectief biedt.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Het Toekomstscenario kind- en gezinsbescherming en de kritiek daarop doen de vraag rijzen hoe de rol van de verzoekende en beslissende instanties in het Nederlandse jeugdbeschermingsstelsel zich ten opzichte van elkaar verhouden in het kader van machtsevenwicht tussen burger en overheid, hoe dit mogelijk zal veranderen met het toekomstscenario en hoe dit in andere Europese jeugdbeschermingsstelsels is geregeld. Kan er ten behoeve van de Nederlandse discussie over een effectief jeugdbeschermingsstelsel inspiratie worden opgedaan in de onderzochte landen?

[verder lezen in NAVIGATOR]

Staat de vrijheid van demonstratie onder druk in ons land? Door verschillende organisaties belast met toezicht op de naleving van grondrechten worden waarnemingen gerapporteerd dat burgemeesters de demonstratievrijheid onnodig en, zo niet in strijd met de wet dan toch in strijd met de geest daarvan, beperken. In dit artikel worden de voorschriften en beperkingen die de afgelopen drie jaar zijn opgelegd aan anti-abortus demonstraties in de buurt van abortusklinieken onder de loep gelegd om te verifiëren of deze aan wetten en verdragen voldoen. De conclusies zijn zorgwekkend. Gelet op het grote aantal standaardvoorschriften die meerdere burgemeesters blijken te hanteren lijkt het niet onwaarschijnlijk dat deze conclusies ook voor demonstraties met andere doeleinden zullen opgaan.

[verder lezen in NAVIGATOR]

De huidige stand van de rechtspraak met betrekking tot de uitleg van rechtshandelingen wordt als complex ervaren. Dit wordt vooral veroorzaakt door de vele lagen in de normering. In dit artikel worden voorstellen tot vereenvoudiging en verduidelijking gedaan, die zich toespitsen op de uitleg van rechtshandelingen waarbij derden betrokken zijn en op de uitleg van uitonderhandelde contracten. Daarbij wordt onder meer ingegaan op de Haviltex-maatstaf, de cao-norm en de verschillende nuances die op het gebied van de uitleg van onderhandelingen in de rechtspraak van de Hoge Raad zijn geïntroduceerd.

Lees het hele artikel in Navigator.

Suriname heeft na zijn onafhankelijkheid turbulente ontwikkelingen doorgemaakt. De periode vanaf 1980 tot 1987 is vanuit democratisch rechtsstatelijk oogpunt te kenschetsen als autoritair, waarbij fundamentele rechten van burgers structureel met voeten zijn getreden. Vanaf 1987 werd een geleidelijke verbetering kenbaar. Op dit moment behoort Suriname vanuit mondiaal perspectief tot de categorie gematigde democratieën en het constitutioneel bewustzijn in Suriname is hoog en consistent. Zelfs de staatsgreep en het decretenrecht van de militairen werden, hoe krom ook vervat in het constitutionele begrippenkader. Toch is de constitutionele infrastructuur van Suriname fragiel want gebaseerd op een noodgrondwet uit 1987. Aanbevolen wordt om spoedig na de verkiezing in 2020 te starten met de reeds decennia geleden aangekondigde grondwetsherziening.

Lees het hele artikel in Navigator.

Donderdag 21 juni 2018 bezocht een delegatie van het bestuur van het Europese netwerk van raden voor de rechtspraak (ENCJ) Polen. De delegatie bestond uit de auteur zelf, als president van het netwerk, een collega uit Litouwen en een collega uit Italië, ondersteund door de directeur van het netwerk. Doel van het bezoek was informatie te vergaren om de vraag te kunnen beantwoorden of de Poolse raad voor de rechtspraak (KRS) nog lid kan blijven van het netwerk. De statuten van het netwerk schrijven voor dat leden onafhankelijk zijn van de uitvoerende macht, en het netwerk heeft daar ernstige twijfels bij. Die twijfels heeft het netwerk de afgelopen jaren in verschillende publieke verklaringen openbaar gemaakt (zie website ENCJ).

Lees het hele artikel in Navigator.

Jaarrede van de voorzitter van de Nederlandse Juristen-Vereniging uitgesproken tijdens de Jaarvergadering van de NJV op 8 juni 2018 te Amsterdam. In de rede worden vanuit privaatrechtelijk perspectief enkele opmerkingen gemaakt naar aanleiding van de vraag of een ‘specifieke rechtspersoonlijkheid voor robots’ nodig is.

Lees het hele artikel in Navigator.

Op 8 juni 2018 werd in Filmmuseum EYE de 148ste jaarvergadering van de Nederlandse Juristen-Vereniging (NJV) gehouden. Het onderwerp betrof de staat en de toekomst van de juridische (post)initiële opleidingen. Aspecten van dit brede onderzoeksveld werden bestreken door een zestal preadviezen.

Lees het hele artikel in Navigator.