Wetsvoorstel (27-05-2025) tot wijziging van de Omgevingswet (maatwerkaanpak PAS-projecten)
—De Omgevingswet geeft het Rijk en de provincies de opdracht tot legalisatie van projecten waarvoor ten tijde van het programma aanpak stikstof 2015–2021 (PAS) – ten onrechte – geen natuurvergunning nodig was. Dit wetsvoorstel brengt in die opdracht tot uitdrukking dat niet langer alleen wordt ingezet op legalisering, maar ook op andere oplossingen. Dit sluit aan bij de in november 2024 ingezette maatwerkaanpak van het kabinet. De in het nog vast te stellen programma op te nemen maatregelen moeten worden uitgevoerd vóór 1 maart 2028. Het voorstel verlengt daarmee de huidige einddatum van de opdracht van 28 februari 2025.
PAS-projecten werden alsnog vergunningplichtig
Tijdens het PAS waren initiatiefnemers van agrarische en industriële activiteiten die niet meer dan 1 mol stikstofdepositie per hectare per jaar veroorzaakten op voor stikstof gevoelige natuur vrijgesteld van het verbod om zonder vergunning een project te realiseren dat gevolgen kan hebben voor een Natura 2000-gebied (PAS projecten). Door de uitspraak van 29 mei 2019 van de Afdeling bestuursrechtspraak zijn de PAS projecten alsnog onder de vergunningplicht komen te vallen omdat het PAS niet voldeed aan de Europese Vogelrichtlijn en de Habitatrichtlijn (ECLI:NL:RVS:2019:1603). In 2021 is in de Omgevingswet een opdracht aan de minister en de provincies opgenomen voor het legaliseren van PAS-projecten.
Maatwerk
De betrokken ondernemers krijgen met de te ontwikkelen maatwerkaanpak de mogelijkheid om – ondersteund door een zaakbegeleider – oplossingen te verkennen die passen bij hun bedrijfsspecifieke situatie. Er kan dan via (een combinatie van) aanpassingen in bedrijfsvoering, schadevergoeding, extensiveren, reduceren, innoveren of omschakelen gezocht wordt naar manieren om de activiteit naar een legale situatie te brengen.
Afzien van handhaving
In het verleden zijn meerdere PAS-melders geconfronteerd met handhavingsverzoeken. Door de uitspraak van 5 maart 2025 van de Afdeling Bestuursrechtspraak (ECLI:NL:RVS:2025:678) is er op dit moment nog ruimte om van handhaving af te zien. Met het wetsvoorstel, in combinatie met maatregelen die meegewogen kunnen worden om aan het natuurbelang tegemoet te komen, wil het kabinet provincies ondersteunen om verzoeken tot handhaving gemotiveerd te kunnen afwijzen.