Initiatiefwetsvoorstel (17-03-2017) tot verbetering van de informatiepositie van de Staten-Generaal met betrekking tot de Europese Unie (Wet informatiepositie Staten-Generaal inzake de Europese Unie)
—Dit initiatiefwetsvoorstel van de leden Maij (PvdA) en Anne Mulder (VVD) beoogt in de kern de informatiepositie van het parlement in EU-zaken structureel te borgen en uit te breiden. De wet zorgt voor een overzicht van gevraagde EU-informatie en voor inzicht in deze EU-informatie en leidt tot een betere naleving van informatieafspraken tussen regering en Kamers. Allereerst is daartoe van belang dat gekozen is voor een wettelijke verankering van de informatiepositie. Die moet zorgen voor eenduidigheid, structuur en duurzame naleving. Ten tweede is gekozen om specifiek op te nemen welke stukken op welk moment naar het parlement moeten worden gestuurd, en van welke informatie die worden vergezeld.
Centraal uitgangspunt in dezen is dat de regering het parlement uitgebreid, zo spoedig mogelijk en continu notificeert over alle zaken met betrekking tot de Europese Unie, en met het uitgangspunt een openbare behandeling. De indieners willen vastleggen dat de regering alle EU-informatie die zij heeft, in beginsel ook deelt met het parlement. De precieze inzetten van de Nederlandse regering aan Europese onderhandelingstafels en overleggremia moeten voor de Kamer inzichtelijk zijn. De Staten-Generaal moeten daarover te allen tijde de gelegenheid hebben om, waar mogelijk, tijdig met de regering in overleg te gaan over de verstrekte informatie. De regering geeft middels leeswijzers duiding bij de verstrekte informatie zodat ook bij een grotere hoeveelheid documenten de inhoud overzichtelijk blijft. Uitgangspunt blijft om de informatie zoveel mogelijk openbaar te kunnen behandelen. Waar dit niet mogelijk is, bijvoorbeeld omdat openbaarheid van de informatie de Nederlandse onderhandelingspositie schaadt, vindt de parlementaire controle deels plaats in vertrouwelijkheid. Dat is tot nu toe niet gebruikelijk. Dit laat parlementaire verantwoording in een openbare beraadslaging achteraf onverlet.
In dit voorstel is daarnaast een uitbreiding voorzien om de huidige EU-informatiepositie verder te verbeteren. Volgens de indieners bevat het wetsvoorstel elementen waarmee het parlement inzage krijgt in enkele cruciale onderdelen van het Europese besluitvormingsproces die tot op heden nog een ‘black box’ zijn en daarmee buiten het zicht van het parlement bleven. Dit betreft het afwegingskader van de regering, de voorbereidingen op de onderhandelingen, het verloop van de discussies binnen de Europese instellingen en het krachtenveld, te weten de opvattingen van het Europees Parlement, van de Europese Commissie en van de andere lidstaten van de Europese Unie, en ook de uitkomst van de Europese besluitvorming. Dit gaat ook op voor de voorbereidende instituties en werkgroepen, en bijvoorbeeld de tot op heden ondoorzichtige onderhandelingen in de zogeheten triloog- en conciliatiefases.