Wetsvoorstel (28-11-2025) tot wijziging van de Kieswet in verband met het stellen van nadere regels voor bijstand in het stemhokje
—Het wetsvoorstel beoogt een wijziging van de Kieswet om kiezers die hulp nodig hebben bij het stemmen ook in het stemhokje bijstand te kunnen bieden. Tot nu toe was die hulp alleen toegestaan voor kiezers met een lichamelijke beperking, maar de regering wil dit uitbreiden naar alle kiezers die daarom vragen. Het doel is om de toegankelijkheid van verkiezingen te vergroten en ervoor te zorgen dat zoveel mogelijk mensen hun stem zelfstandig kunnen uitbrengen. Daarbij spelen fundamentele beginselen zoals stemvrijheid, stemgeheim en toegankelijkheid een belangrijke rol. Deze beginselen staan soms op gespannen voet met elkaar, omdat het verlenen van bijstand in het stemhokje het stemgeheim en mogelijk de stemvrijheid beperkt, terwijl het de toegankelijkheid vergroot. De regering kiest ervoor om bijstand te laten verlenen door getrainde stembureauleden, omdat dit de kans op beïnvloeding verkleint. Voor kiezers met een lichamelijke beperking blijft het bestaande recht om een persoon naar keuze mee te nemen in het stemhokje bestaan, vanwege verplichtingen uit het VN-Verdrag Handicap. Voor andere kiezers geldt bijstand door een stembureaulid, omdat uitbreiding naar een persoon naar keuze voor iedereen te grote risico’s zou opleveren voor stemvrijheid en stemgeheim.
Het wetsvoorstel bevat waarborgen zoals een geheimhoudingsplicht voor stembureauleden en een verplichte training om hen voor te bereiden op hulpvragen van diverse kiezers. Verder voorziet het wetsvoorstel in een evaluatie na vijf jaar om de doeltreffendheid en effecten van de regeling te beoordelen. Om die evaluatie mogelijk te maken, moeten stembureaus gegevens bijhouden over het aantal keren dat bijstand is verleend en eventuele bijzonderheden. Deze informatie wordt vastgelegd in het proces-verbaal en online gepubliceerd. Bedoeling is dat het wetsvoorstel in werking treedt voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2026 en markeert een belangrijke stap in het verbeteren van de toegankelijkheid van verkiezingen, met behoud van de waarborgen voor stemvrijheid en stemgeheim.