Wet van 07-02-2018, Stb. 2018, 26
Tijdelijke wet houdende voorziening in het bestuur van het openbaar lichaam Sint Eustatius (Tijdelijke wet taakverwaarlozing Sint Eustatius)
—Deze wet strekt ertoe voorzieningen te treffen in verband met de grove taakverwaarlozing van het bestuur van het openbaar lichaam Sint Eustatius. Aanleiding is het advies van de commissie van wijzen voor Sint Eustatius, die zich op verzoek van de Minister (thans Staatssecretaris) van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) heeft gebogen over de bestuurlijke situatie in het openbaar lichaam. De conclusie van de commissie luidt dat de huidige bestuurlijke situatie wordt gekenmerkt door wetteloosheid, financieel wanbeheer, het negeren van ander wettelijk gezag, discriminatie, intimidatie, bedreigingen en beledigingen en het nastreven van persoonlijke macht, wat het bestuur en de inwoners van Sint Eustatius te veel schade berokkent. De commissie ziet geen mogelijkheden meer om de bestuurlijke situatie in goed overleg te herstellen, nu het bestuur van Sint Eustatius die weg door de wijze waarop het zich opstelt richting Nederland definitief heeft afgesloten.
Ter beëindiging van de situatie van grove taakverwaarlozing wordt een regeringscommissaris aangesteld, die zal voorzien in het bestuur van Sint Eustatius tot het moment waarop dat bestuur in staat mag worden geacht zijn taken zelf naar behoren te kunnen vervullen. Ook wordt voorzien in de nodige ondersteunende maatregelen gericht op het duurzaam verbeteren van de bestuurlijke, economische en maatschappelijke situatie in Sint Eustatius.
Het aanstellen van de regeringscommissaris brengt mee dat de eilandsraad wordt ontbonden, de eilandgedeputeerden van hun functie worden ontheven en de waarnemend gezaghebber wordt ontslagen. De regeringscommissaris oefent gedurende deze periode alle taken en bevoegdheden uit die aan de eilandsraad, het bestuurscollege en de gezaghebber zijn opgedragen. Dit is overeenkomstig de voorzieningen die in het verleden zijn getroffen in verband met grove taakverwaarlozing bij gemeenten, waarbij een eenhoofdig regeringscommissaris verantwoordelijk werd gemaakt voor het herstel van de bestuurlijke situatie.
Naast het vervullen van de reguliere taken van het eilandsbestuur zal de regeringscommissaris tot taak hebben de kwaliteit van het bestuur in Sint Eustatius te bevorderen. Hij wordt daartoe onder meer verantwoordelijk voor het organiseren van activiteiten die bijdragen aan het naar behoren functioneren van het bestuur van Sint Eustatius in de toekomst door zijn kennis over de inrichting en werking van de lokale democratie over te dragen aan hen die willen bijdragen aan het bestuur van het openbaar lichaam. Tevens wordt een plaatsvervangend regeringscommissaris benoemd, die de regeringscommissaris ondersteunt en op zijn verzoek kan vervangen.
Het rapport van de commissie laat zien dat het disfunctioneren van het bestuur zich niet beperkt tot het bestuurscollege, maar dat de eilandsraad de handelwijze van het bestuurscollege stuurt en legitimeert. Om deze reden wordt de eilandsraad op grond van het wetsvoorstel ontbonden en kan van een nieuwe verkiezing pas sprake zijn als het bestuur op orde is gebracht en de voorwaarden zijn geschapen waaronder het eilandsbestuur zijn taken naar behoren kan vervullen.
Met het oog op het maatschappelijk draagvlak voor zijn optreden is het van groot belang dat de regeringscommissaris op de hoogte is van de in Sint Eustatius levende opvattingen. Om deze reden bepaalt de wet dat hij een maatschappelijke raad van advies instelt die hem gevraagd en ongevraagd adviseert over de in de lokale samenleving bestaande opvattingen ten aanzien van bestuurlijke aangelegenheden.
De Rijksvertegenwoordiger zal zijn taken en bevoegdheden op grond van de WolBES niet uitoefenen ten aanzien van Sint Eustatius en het College financieel toezicht BES zal ten aanzien van Sint Eustatius geen formele rol hebben in de periode waarin de regeringscommissaris in functie is.
Ter ondersteuning van de voorzieningen wordt een aantal maatregelen genomen om de bestuurlijke, economische en maatschappelijke situatie in Sint Eustatius duurzaam te verbeteren. Achterstanden ontstaan in projecten ter verbetering van wegen, de watervoorziening, woningen, ondergrondse leidingen, afvalverwerking en de zee- en luchthaven moeten worden ingelopen. Op het terrein van de infrastructuur worden via het infrastructuurfonds structureel middelen beschikbaar gemaakt. Wat betreft de bestrijding van armoede in Sint Eustatius worden de uitkomsten van het onderzoek naar een sociaal minimum voor Caribisch Nederland (naar verwachting in het voorjaar van 2018 beschikbaar) afgewacht. Deze maatregelen moeten, in combinatie met de wederopbouwactiviteiten, een impuls geven aan de economie en de kwaliteit van leven van de inwoners van Sint Eustatius die door de orkanen nog kwetsbaarder zijn geworden. Ter vergroting van de acceptatie van de ingreep en de positie van de regeringscommissaris zal de bevolking van Sint Eustatius via lokaal gebruikelijke communicatiemiddelen goed worden voorgelicht over het hoe en waarom van de ingreep en over de ondersteunende maatregelen om de situatie in Sint Eustatius te verbeteren.
Inwerkingtreding met ingang van 08-02-2018.