Voor een beroep op een Wmo-voorziening, zoals huishoudelijke hulp, moet een eigen bijdrage worden betaald. Dit zogenaamde abonnementstarief is voor iedereen hetzelfde, dus niet afhankelijk van inkomen. Nadat in 2019 de inkomensafhankelijke toets voor Wmo-voorzieningen was afgeschaft, is het aantal aanvragen voor huishoudelijke hulp enorm gestegen. De stijging kwam vooral van mensen met midden- en hogere inkomens. Het kabinet wil dit abonnementstarief schrappen en weer een inkomensafhankelijke bijdrage invoeren.

Te weinig oog doenvermogen

In het advies op het wetsvoorstel schrijft ATR dat de doelstelling van het wetsvoorstel onvoldoende concreet is, zodat niet goed kan worden vastgesteld of de nieuwe eigenbijdrageregeling het beoogde effect zal hebben. Daardoor is de proportionaliteit van de extra regeldruk voor burgers en bedrijven niet goed te beoordelen. Het wetsvoorstel slaagt verder niet voor de doenvermogentoets: een deel van de doelgroep zal als gevolg van de wijzigingen niet meer in staat zijn om zonder deskundige hulp en ondersteuning (zelfstandig) uitvoering te geven aan de handelingen die de wet van hen vraagt. Het gaat daarbij om het onderkennen van de aanspraak op een voorziening, het inschatten van de hoogte van de eigen bijdrage en de controle op de juistheid van de vaststelling ervan en de samenloop met bijdragen verschuldigd uit hoofde van andere voorzieningen, zoals die van de Wet langdurige zorg (Wlz). Het college adviseert om bij de vormgeving en inrichting van een eigenbijdrageregeling de aanbevelingen uit de Toeslagenaffaire over het ‘doenvermogen’ van burgers bij financiële ondersteuningsregelingen op te volgen dan wel uiteen te zetten waarom bij dit wetsvoorstel van deze aanbevelingen moet worden afgeweken.

Terugdringen kosten Wmo

Niet alle alternatieven voor de nieuwe eigenbijdrageregeling lijken onderzocht te zijn. Het ATR merkt op dat deze alternatieven mogelijk zijn, zeker als het uiteindelijke doel van het voorstel is om de kosten van de voorzieningen terug te dringen (met behoud van toegankelijkheid tot de voorzieningen voor hen die de hulp echt nodig hebben). Het gaat dan bijvoorbeeld om:

• het beperken van de doelgroepen die toegang hebben tot Wmo-voorzieningen, bijvoorbeeld door middel van een inkomensdrempel;
• een beperkte algemene verhoging voor alle cliënten van het abonnementstarief;
• het invoeren van een getrapt vast abonnementstarief (met twee tot drie treden).

Gelet op het belang dat het voorstel lijkt te hechten aan het terugdringen van de kosten van de Wmo, is het aangewezen om opnieuw de minder belastende alternatieven te bezien en deze aan te vullen met in ieder geval de drie bovengenoemde opties.

Wijziging van de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 teneinde gemeenten in staat te stellen voor meer voorzieningen een eigen bijdrage van de cliënt te vragen die afhankelijk is van zijn financiële draagkracht (Wet afschaffing abonnementstarief Wmo 2015)

ATR advies aan de staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport - Wet afschaffing abonnementstarief Wmo 2015

Bron: www.atr-regeldruk.nl