Nederland blijft de rechten van mensen van de Friese minderheid in hoge mate beschermen. Dit is de enige nationale minderheid in het land die onder het Kaderverdrag valt. De meeste rechten die aan de Friese minderheid zijn toegekend, met name de rechten die betrekking hebben op het gebruik van en het leren van de Friese taal, gelden in feite alleen binnen de grenzen van de provincie Fryslân. Zowel de Rijksoverheid als de provincie Fryslân heeft aanzienlijke investeringen gedaan, met name op het gebied van onderwijs, taal en cultuur. De bevoegdheden van zowel de centrale als de provinciale autoriteiten zijn helder omschreven in bestuursafspraken die regelmatig worden getoetst in samenspraak met de bevoegde autoriteiten en Friese instellingen. Door het algemene tekort aan leraren in Nederland is er ook een tekort aan leraren Fries en dat heeft gevolgen voor het onderwijs in en van de Friese taal. Ook de beperkte mogelijkheden voor toegang tot het recht op het gebruik van het Fries in het onderwijs op alle niveaus is een punt van zorg. Wat betreft het recht op het gebruik van de Friese taal in rechtbanken en gerechtshoven zijn er twee praktische barrières voor een effectieve toepassing van het recht op het gebruik van Fries in strafzaken en het recht van verdachten op een eerlijk proces: een tekort aan rechters, griffiers en openbare aanklagers die het Fries volledig machtig zijn en een geschil over de vergoedingen voor tolkdiensten.

Toepassingsbereik nationale minderheden

Ondanks dat Roma, Sinti en woonwagenbewoners al jarenlang vragen om te worden erkend als nationale minderheid worden ze nog steeds uitgesloten van het toepassingsbereik van het Kaderverdrag. Personen die tot deze gemeenschappen behoren, worden op veel terreinen nog steeds met etnisch profileren en discriminatie geconfronteerd, vooral als het gaat om huisvesting. Bovendien heeft het sterk gecentraliseerde huisvestingsbeleid ertoe geleid dat de centrale autoriteiten zich niet bezighouden met het beleid voor woonwagens en standplaatsen voor Roma, Sinti en woonwagenbewoners, waardoor er met twee maten wordt gemeten en ongelijke behandeling ontstaat, omdat de uitvoering van beleid afhankelijk is van de bereidheid tot medewerking van gemeenten. Daarom is er behoefte aan een meer gecentraliseerde, coherente en gecoördineerde aanpak. Ook aan het verzoek van sprekers van het Papiaments om toegang te krijgen tot de in het Kaderverdrag vastgelegde rechten is geen gehoor gegeven.

Klimaat tolerantie en begrip onder druk

Het algemene klimaat van tolerantie en begrip in Nederland, een multiculturele samenleving waarvan 26% van alle inwoners een migratieachtergrond heeft, staat onder druk. Ook al blijkt uit sociologisch onderzoek naar de houding tegenover ‘minderheden’ dat Nederland een lange traditie kent van respect en openheid ten aanzien van andere culturen en ook al zetten de Nederlandse autoriteiten zich op alle niveaus in voor zowel de bevordering van interetnische en interreligieuze dialoog en een inclusieve samenleving als de bestrijding van racisme door het opzetten van nieuwe instellingen, toch neemt het aantal gevallen van vreemdelingenhaat en racistische – en vooral antisemitische en islamofobische – incidenten toe. Verdeeldheid en vreemdelinghaat worden te veel onderdeel van het politieke discours en de media en worden niet veroordeeld, onderzocht en/of aangepakt door de hoogste autoriteiten.

Samenvatting Vierde Advies over de uitvoering van het Kaderverdrag inzake de bescherming van nationale minderheden door Nederland

Bron: rm.coe.int