Hulpverleners hoeven volgens de wetgeving steeds minder vaak de curator of mentor in te schakelen als zij denken dat de patiënt zelf kan beslissen. Maar personeel in instellingen wisselt vaak en kan daarom niet altijd goed vaststellen of de patiënt echt zelfstandig kan beslissen. Curatele en mentorschap zijn juist bedoeld om kwetsbare personen en hun omgeving te beschermen. De curator of mentor is wettelijk bevoegd om beslissingen te nemen over de behandeling in plaats van de patiënt zelf. Niet iedere patiënt staat onder curatele of mentorschap, dit is alleen het geval als zij aan ernstige stoornissen lijden en de rechter dit heeft bepaald.

Curator of mentor kent patiënt vaak beter

Als er een curator of mentor is, moet de hulpverlener die laten beslissen en niet de patiënt zelf, adviseert NSCR-onderzoeker Marijke Malsch. Als de curator of mentor niet wordt ingeschakeld, krijgt de patiënt mogelijk niet de behandeling die nodig is. Sommige patiënten lijken heel zelfstandig, maar zijn dat in feite niet. Zij mogen zich van de instelling misschien vrij buiten bewegen of moeten zelfstandig gaan wonen, maar zijn daar niet toe in staat. Vergissingen kunnen makkelijk worden gemaakt als niet eerst de curator of mentor – die de patiënt vaak veel beter kent – wordt benaderd.

Zelfstandig wonen en beslissingen nemen lukt niet altijd goed

De afgelopen decennia moesten psychiatrisch patiënten en verstandelijk gehandicapten zo veel mogelijk zelfstandig wonen in de maatschappij. Instellingen werden gesloten, vaak tegen de wil van patiënten en hun familie. Maar zelfstandig wonen lukt lang niet altijd. Verstandelijk gehandicapten vereenzaamden op grote schaal in gewone woonwijken. Vaak was er overlast. Ook psychiatrisch patiënten redden het vaak niet. Sommigen gingen zwerven of bleken gevaarlijk. Er is veel onderzoek gedaan naar het zelfstandig laten wonen van patiënten. Dat onderzoek laat zien dat bepaalde groepen zorgvragers niet goed zelfstandig kunnen leven en beslissen.

Schakel curator of mentor in bij beslissingen over behandeling en woonsituatie

In Curatele en mentorschap: theorie en praktijk in de zorg voor kwetsbare personen wordt aanbevolen om de wetgeving aan te passen en de curator en mentor hun rol terug te geven bij beslissingen over de behandeling en woonsituatie. Daarnaast moet de druk op verstandelijk gehandicapten en psychiatrisch patiënten om zelfstandig te gaan wonen, worden heroverwogen.

Publicatiegegevens en verder lezen

Malsch, M. (2018). Curatele en mentorschap: theorie en praktijk in de zorg voor kwetsbare personen. Handicap & Recht, 1, 25-30

Malsch, M. (2013). Dwang of bevrijding? De invoering van de community care in de zorg voor verstandelijk gehandicapten. Den Haag: Boom|Lemma

Bron: persbericht NSCR