Het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) moet ruim vóór de inwerkingtreding van de Omgevingswet beschikken over functies die voor de bestuursrechtspraak voorwaarde zijn om te kunnen oordelen over (hoger) beroepen, zodat het systeem goed getest kan worden. Dat schrijft de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State in een position paper voor een debat in de Eerste Kamer over de inwerkingtreding van de Omgevingswet op 1 januari 2024.
De Afdeling maakt zich zorgen over het toetsen van gemeentelijke omgevingsplannen die na 1 januari 2024 zullen worden vastgesteld. De onderdelen binnen een omgevingsplan moeten op een inzichtelijke wijze en in onderlinge samenhang raadpleegbaar zijn, ook wanneer de brondocumentatie verschilt. Ook zullen steeds de (wijzigings)besluiten die de grondslag vormen voor onderdelen van het omgevingsplan en de daarbij behorende achtergrondstukken (zoals bijvoorbeeld geluid- en geurrapporten) vindbaar moeten zijn en gekoppeld moeten kunnen worden aan de onderdelen van het plan waarop ze betrekking hebben. Voor de Afdeling is op dit moment niet duidelijk of het DSO dit - foutloos - mogelijk maakt.
Nog geen oplossing witte vlekken plankaart
Wanneer de Afdeling oordeelt dat een bepaling of bepalingen in een omgevingsplan in rechte geen stand houden, wordt die regel vernietigd. Die vernietiging leidt dan tot witte vlekken op de plankaart. Ter plaatse geldt dan geen (vervangend) voorschrift, waardoor er na die uitspraak een lacune in de regelgeving ontstaat, totdat er van de zijde van de gemeente is voorzien in een vervangend voorschrift. Het is dus van het grootste belang dat in het DSO de uitspraken van de Afdeling kunnen worden weergegeven. De wijzigingen in het omgevingsplan die het gevolg zijn van een uitspraak van de Afdeling moeten voor een ieder kenbaar zijn. Die uitspraken moeten daarom snel en op een traceerbare en goed raadpleegbare wijze worden verwerkt in het DSO. Hiervoor bestaat (nog) geen oplossing.
Gebruiksvriendelijkheid DSO
De andere grote zorg betreft de vraag of bij inwerkingtreding een voldoende gebruiksvriendelijk, robuust DSO-systeem zal 'staan', waarmee zowel de rechtszoekende burger, de betrokken overheden als de bestuursrechters en dus ook de Afdeling op een adequate manier kan werken. De Afdeling is van mening dat er voor moet worden zorg gedragen dat het DSO ruim voor de inwerkingtreding van de Omgevingswet, bijvoorbeeld 6 maanden daarvoor, beschikt over de functies die voor de bestuursrechtspraak voorwaarde zijn om te kunnen oordelen over (hoger) beroepen, zodat voldoende tijd resteert is om het systeem gedegen te testen.
Position paper Omgevingswet-DSO Raad van State
Bron: www.eerstekamer.nl