De rechtbank in Amsterdam heeft in een uitspraak van 2 oktober 2025 geoordeeld dat de manier waarop Facebook en Instagram nu zijn ingericht op onderdelen in strijd is met de Digital Service Act (DSA). Op dit moment schakelt de door een gebruiker gekozen instelling voor de tijdlijn steeds automatisch terug naar een geprofileerd aanbevelingssysteem, wanneer de gebruiker naar verschillende secties van de platforms navigeert of de app of website afsluit en heropent.
Het kort geding werd aangespannen door de digitale mensenrechtenorganisatie Bits of Freedom. De organisatie eiste dat Meta haar gebruikers in apps zoals Instagram en Facebook de mogelijkheid biedt om een tijdlijn te kiezen die niet gebaseerd is op profilering. Volgens Bits of Freedom is de Europese wetgeving bedoeld om gebruikers meer autonomie en controle te geven ten opzichte van de grootste online platformen. Een van de kernelementen van de DSA is dat gebruikers meer invloed moeten hebben op de informatie die zij te zien krijgen.
Uitspraak rechtbank
De voorzieningenrechter overweegt dat het terugschakelen naar een geprofileerd aanbevelingssysteem een verboden dark pattern is, die inbreuk maakt op de vrijheid van informatiegaring, dat als onderdeel van het grondrecht van vrijheid van meningsuiting fundamenteel is voor een democratische samenleving. Nederlanders worden door Facebook en Instagram op dit moment onvoldoende in staat gesteld om op vrije en autonome manier keuzes te maken over het gebruik van geprofileerde aanbevelingssystemen. Mede met het oog op de verkiezingen op 29 oktober 2025 moet Meta Ierland haar platforms dan ook binnen twee weken aanpassen. Meta Ierland moet de aangegeven keuze van gebruikers voor een aanbevelingssysteem op Instagram en Facebook blijvend maken. De instelling moet ook behouden blijven als een gebruiker binnen het platform naar een andere sectie navigeert of de app of website afsluit en heropent. Ook moet Meta Ierland de keuze voor een niet-geprofileerde tijdlijn rechtstreeks en gemakkelijk toegankelijk maken op de startpagina en reels-sectie van Instagram en Facebook.
Bronnen: www.rechtspraak.nl en www.bitsoffreedom.nl