Tijdens het symposium Asielzoekers en het recht op werk is op 7 februari 2023 een manifest uitgereikt aan Tweede Kamerlid Podt dat minister van Gennip (SZW) oproept om de toegang tot arbeidsmarkt voor kansrijke asielzoekers te versoepelen en in overeenstemming te brengen met EU-recht.
De ondertekenaars schrijven:
De periode waarin asielzoekers in Nederland wachten op een beslissing op hun asielverzoek, is lang. Hoewel zij in deze periode na een wachttijd van zes maanden mogen werken, blijkt uit onderzoek dat de regelgeving met betrekking tot de toegang van asielzoekers tot werk een grote belemmering is. Zo hebben werkgevers een tewerkstellingsvergunning nodig en mogen ze niet meer dan 24 weken in een jaar werken. Dit maakt het voor werkgevers onaantrekkelijk om te investeren in werk voor asielzoekers, en voor asielzoekers zelf om op zoek te gaan naar werk. Dit leidt er toe dat van de mogelijkheid om asielzoekers in te zetten, zeer weinig gebruik wordt gemaakt. Van alle asielzoekers die mogen werken, wordt voor slechts 1 tot 2% een tewerkstellingsvergunning aangevraagd.
Dat is een gemiste kans, omdat:
- vroege toegang van asielzoekers tot de arbeidsmarkt bijdraagt aan het behoud van hun waardigheid, hun zelfstandigheid, integratie en welzijn. Het biedt hen de kans beroepsvaardigheden op peil te houden, taalkennis te verwerven, een netwerk op te bouwen en kan isolement en sociale uitsluiting voorkomen;
- toegang tot werk tijdens de procedure bevordert de kans dat asielzoekers, nadat zij een status hebben verkregen, actief zullen blijven op de arbeidsmarkt aanzienlijk Dit zal, mits de overgang van azc naar gemeente goed geregeld is, een beroep op de bijstand verkleinen;
- het actief zijn op de arbeidsmarkt zal bijdragen aan het creëren van draagvlak in de samenleving voor de aanwezigheid van asielzoekers;
- het potentieel van de asielzoekers de Nederlandse samenleving momenteel niet ten goede komt. Dit is des te schrijnender nu de arbeidsmarkt met ernstige tekorten kampt die (mede) door de tewerkstelling van hier reeds aanwezige, (kansrijke) asielzoekers kunnen worden opgelost.
Experts (wetenschap, landsadvocaat, Adviesraad Migratie) hebben er op gewezen dat de huidige Nederlandse regelgeving op punten strijdig is met Europees en internationaal recht (de Opvangrichtlijn, het EU Grondrechtenhandvest, het Vluchtelingenverdrag). Daarnaast laat de onbeperkte toegang van Oekraïners tot de arbeidsmarkt zien dat snelle toegang tot de arbeidsmarkt werkt, inmiddels zijn meer dan 50.000 meldingen gedaan voor werkende Oekraïners.
Wij roepen daarom op tot een versoepeling van de toegang van (kansrijke) asielzoekers tot de arbeidsmarkt door:
- De wachttijd van zes maanden te schrappen of in te korten;
- De beperking tot 24-weken werken af te schaffen;
- Administratieve barrières zoals het aanvragen van een tewerkstellingsvergunning af te schaffen: volsta, net als bij Oekraïners met een melding van de tewerkstelling.
Namen ondertekenaars:
Prof. dr. Paul Minderhoud
Prof. dr. Tesseltje de Lange
Dr. Ricky van Oers