De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) waarschuwt in een op 21 oktober 2025 gepubliceerde rapportage dat stemadviezen van chatbots een vertekend stemadvies geven. De AP schrijft dat steeds meer kiezers AI-chatbots gebruiken om te bepalen op welke partij zij gaan stemmen bij de Tweede Kamerverkiezingen. Maar uit het onderzoek blijkt dat deze adviezen onbetrouwbaar en duidelijk gekleurd zijn.
De AP vergeleek 4 bekende chatbots met de online stemhulpen Kieskompas en StemWijzer. Uit het onderzoek blijkt dat de chatbots opvallend vaak op dezelfde 2 partijen uitkomen, ongeacht de vraag of opdracht van de gebruiker. In ruim 56% van de gevallen staat de PVV of GroenLinks-PvdA bovenaan. Bij één chatbot is dat zelfs in meer dan 80% van de gevallen zo. Andere partijen, zoals D66, SP, VVD of PvdD, komen veel minder vaak als eerste keuze naar voren. Sommige partijen, zoals BBB, CDA, SGP of DENK, zelfs bijna nooit. Ook niet wanneer de input van de gebruiker precies overeenkomt met de standpunten van een van deze partijen. Kiezers worden zo ongemerkt gestuurd, schrijft AP.
Chatbots zijn niet neutraal
Volgens de AP laten de resultaten zien dat chatbots niet neutraal functioneren in vergelijking met traditionele stemhulpen, zoals Kieskompas en StemWijzer. Chatbots zijn niet ontwikkeld als stemhulp. Hun adviezen zijn gebaseerd op niet-verifieerbare data waarmee ze zijn getraind en informatie van het internet, die fout of verouderd kan zijn. Daardoor kunnen chatbots een vertekend beeld geven van het politieke landschap en kiezers beïnvloeden met onjuiste informatie. Kieskompas en StemWijzer geven geen stemadvies. Ze bieden informatie over waar politieke partijen staan ten opzichte van elkaar en welke partijen het beste passen bij de voorkeuren van de gebruiker. Die informatie volgt uit een evenwichtige analyse en transparante, controleerbare interpretatie van standpunten en verkiezingsprogramma’s.
Rapportage AI & algoritmes Nederland - RAN special AI-chatbots als stemhulp