De dissertatie van Tessa van Buchem onderzoekt hoe het Amerikaanse Hooggerechtshof zijn legitimiteit kan versterken door interne hervormingen, in een tijd waarin het publieke vertrouwen afneemt, maatschappelijke opvattingen continu veranderen en politieke inmenging dreigt. Vanuit historisch en theoretisch perspectief laat het onderzoek zien dat de legitimiteit van het Hof altijd nauw verweven is geweest met de publieke perceptie en vertrouwen. In de Federalist Papers stelde Alexander Hamilton dat het Hof, als ‘minst gevaarlijke tak’ van de overheid, geen controle heeft over geld of geweld en enkel kan vertrouwen op de kracht van zijn oordelen. De huidige legitimiteitscrisis – gekenmerkt door historisch laag publiek vertrouwen – wordt tegen deze achtergrond geanalyseerd. Centraal staan drie ontwikkelingen die de legitimiteit van het Hof onder druk zetten: het gepolitiseerde benoemingsproces van rechters, het gebruik van de zogenaamde shadow docket – waarbij belangrijke beslissingen zonder openbare hoorzitting of motivering worden genomen – en de ruime discretionaire bevoegdheid van het Hof. Deze factoren versterken het beeld van partijdigheid en leiden tot het verwijt van een rechterlijke machtsgreep binnen de Verenigde Staten.

Als reactie op het afnemende vertrouwen beroept het Hof zich steeds vaker op zogenoemde judicial philosophies – zoals originalisme, textualisme en living constitutionalism. Deze filosofieën dienen als interpretatiekaders, maar ook als legitimerende mechanismen: ze beogen beslissingen te funderen op herkenbare, consistente principes. Toch toont het onderzoek aan dat elk van deze benaderingen vatbaar blijft voor de klassieke kritiek van rechterlijk activisme. De spanning tussen democratische besluitvorming en rechterlijke toetsing – de zogenoemde counter-majoritarian difficulty – blijft bestaan, en de rechtstheorie illustreert hoe rechterlijke beslissingen onvermijdelijk moreel geladen kunnen zijn. Dit onderstreept, in het licht van de aantastingen, de noodzaak van meer transparante werkwijze en zorgvuldig gemotiveerde beslissingen. In plaats van de voorgestelde externe politieke hervormingen zoals court packing of het beperken van ambtstermijnen – maatregelen die het risico van politieke beïnvloeding vergroten – pleit Van Buchem te beginnen bij interne hervormingen gericht op de versterking van de ethische kern van het Hof. Meer transparantie in bijvoorbeeld het gebruik van de shadow docket en een consistente toepassing van discretionaire bevoegdheden zijn hierbij essentieel, maar uiteindelijk draait alles om één fundamentele waarde waar de legitimiteit door kan worden versterkt: integriteit. Volgens Stephen Carter bestaat het verwezenlijken van integriteit uit drie stappen: het onderscheiden van goed en fout (discern), daarnaar handelen ondanks persoonlijke (of institutionele) kosten (act), en daar vervolgens openlijk verantwoording voor durven af te leggen (state). Integriteit is daarnaast niet alleen een moreel kompas, maar ook het fundament waarop andere kernwaarden van het Hof, zoals onafhankelijkheid en onpartijdigheid, rusten. Zonder een integere rechterlijke macht dreigt zelfs de recent uitgevaardigde gedragscode van het Hof betekenisloos te blijven. De conclusie: legitimiteit is geen gegeven, maar een dynamisch proces van voortdurende (zelf)reflectie en transparantie. Interne hervormingen, doorgevoerd door de rechters zelf, bieden een betere weg naar herstel van vertrouwen dan te beginnen met politieke hervormingen. Zeker in een tijd waar de onpartijdigheid al in twijfel wordt getrokken. Zoals Richard Posner ooit schreef: ‘Achieving a sound understanding of judicial behaviour is thus of more than merely academic interest; it is a key to legal reform.’ In die zin is Supreme Redux niet slechts een titel, maar een oproep tot terugkeer naar de waarden waarop publiek vertrouwen in de rechterlijke macht op is gefundeerd.

Van Buchem promoveerde op donderdag 24 april 2025 aan de Universiteit Leiden.

Promotor: prof. dr. Afshin Ellian.
Co-promotor: mr. dr. Gelijn Molier.

Tessa van Buchem
Supreme Redux: Restoring the Foundational Role of the Supreme Court

Ongeveer een week na de promotie zijn proefschriften van Leidse promovendi digitaal beschikbaar via het Leids Repositorium: scholarlypublications.universiteitleiden.nl/