In zijn bijdrage stelt prof. mr. D.J.G. Visser enkele belangrijke vraagstukken aan de orde, waar wij als Kluwer graag op ingaan. In deze snel veranderende wereld zijn wij als bedrijf continu aan het kijken hoe wij onze producten en diensten kunnen verbeteren. Hieronder lichten wij de relevante punten uit Vissers bijdrage toe.
De essentie
Visser vat de kern van zijn betoog samen in twee punten, namelijk de vergoedingen die universiteiten betalen voor juridische teksten en het beschikbaar stellen van artikelen in Open Access. Wij willen graag met de Nederlandse wetenschappelijke en onderwijsinstellingen samenwerken via bijvoorbeeld SURFmarket – de ICT-samenwerkingsorganisatie van het Nederlandse hoger onderwijs en onderzoek – om de vergoedingenmethodiek voor de juridische kennis die wij aanbieden te vereenvoudigen. Dit met het oog op een efficiënt gebruik, een brede beschikbaarheid en een rechtvaardige financiële vergoeding voor zowel auteurs als uitgever. Wij vragen de betrokken instellingen dan ook in dit kader om aan SURFmarket een dergelijk mandaat te verlenen.
Daarnaast herkennen wij als uitgever de fundamentele behoefte achter Open Access. Op dit moment staan wij auteurs van wetenschappelijke publicaties toe hun materiaal na een periode in een Institutional Repository te plaatsen. Wij spelen hier verder op in (en zullen dat blijven doen) door middel van weloverwogen beleid en door gebruik te maken van technologische ontwikkelingen. Hierbij zoeken wij de balans tussen de behoefte aan bekendheid van de auteur en de beschikbaarheid van zijn werk, de behoefte van de gebruiker aan betrouwbaarheid van de informatie en ten slotte het belang van de uitgeverij bij continuïteit van bedrijfsvoering. Aanvullende opties worden op dit moment bekeken.
Auteurs
Wij hebben sympathie voor het standpunt van Visser om auteurs te vragen af te zien van hun vergoedingen voor readers, overnames en fotokopieën en die aan te wenden voor andere doeleinden. Wij zijn echter van mening dat het niet aan Kluwer is om hierover een standpunt in te nemen, het is aan de auteurs zelf. De hoogte van de vergoedingen is in dit perspectief wellicht minder relevant. Slechts een gedeelte van onze uitgaven wordt gecreëerd door auteurs die verbonden zijn aan een universiteit. Bovendien zal een structurele oplossing ook draagvlak van andere Nederlandse en buitenlandse uitgevers vragen.
Als uitgever vormen wij een belangrijke schakel tussen auteurs en gebruikers. Wij willen auteurs maximale bekendheid bieden en gebruikers actuele, juiste en relevante informatie om hun werk te kunnen doen. Wij vergoeden auteurs voor hun bijdragen. Als uitgever voegen wij vervolgens waarde toe: wij verzorgen de peer review, verrijken de teksten zodat ze goed vindbaar worden in een online omgeving, investeren in digitalisering zodat kennis ook voor de lange termijn beschikbaar blijft, wij investeren in online technologie om op gebruiksvriendelijke wijze toegang te bieden, wij verzorgen de papieren uitgave, zijn verantwoordelijk voor de verkoop en klantondersteuning, doen de marketing, ontwikkelen nieuwe proposities en… Ten slotte nemen wij het ondernemersrisico. Uiteindelijk zullen al deze activiteiten minimaal kostendekkend moeten worden uitgevoerd.
Auteurs zijn de cruciale partners voor ons bedrijf, immers geen uitgeverij zonder auteurs. Wij investeren in onze relaties met auteurs door middel van een uitgebreid auteursprogramma. Wij onderzoeken iedere twee jaar de tevredenheid van onze auteurs. Uit deze onderzoeken blijkt dat auteurs de relatie met Kluwer als positief ervaren. Onlangs is dit onderzoek opnieuw afgerond. Op grond van de feedback van onze auteurs blijven wij investeren. De ontwikkeling van de Creator is hier een voorbeeld van. Met deze tool kunnen auteurs hun bijdrage eenvoudig online creëren en actualiseren.
Open Access
Onder het huidige Open Access-beleid van Kluwer staat het auteurs na overleg vrij om wetenschappelijke publicaties in het geval van tijdschriften na zes maanden en in het geval van boeken na twaalf maanden in een Institutional Repository op te nemen. In de praktijk zijn wij overigens bereid de embargotermijn te verkorten, bijvoorbeeld wegens een komend congres of seminar.
In dit dynamische veld bekijken wij ook verschillende andere opties. Zo onderzoeken wij de mogelijkheid of wij hyperlinks beschikbaar kunnen stellen aan auteurs en instellingen die direct toegang geven tot de bijdrage van de auteur in de Kluwer Navigator vanaf bepaalde websites. Ook bekijken wij of tegen een bepaalde vergoeding – een Open Access Fee – bijdragen van auteurs via de Navigator beschikbaar worden gesteld en bijvoorbeeld ook vindbaar zullen zijn via Google.
Dit terrein is continu in beweging en dat zal voorlopig zo blijven. De behoefte van auteurs en instellingen om de bekendheid van hun werk te verhogen door het openbaar beschikbaar te stellen onderkennen wij en als uitgever spelen wij hier traditioneel een belangrijke rol in. Ook moeten wij aan gebruikers kunnen garanderen dat ze, als zij een werk van Kluwer gebruiken, er zeker van kunnen zijn dat het de juiste en definitieve versie is. Een situatie waarbij documenten na publicatie aangepast en online beschikbaar worden gesteld, is voor iedereen nadelig.
Betrouwbaarheid, toegankelijkheid en stabiliteit van juridische informatie zijn van grote waarde. Uitgevers nemen hierin hun verantwoordelijkheid met inachtneming van hun economische belangen.
Korte en lange overnames en prijsstelling Expert-titels
Met Visser zijn wij het geheel eens dat de huidige structuur van afrekeningen van zowel korte als lange overnames alsmede van fotokopieën complex is. De regelingen die aan deze structuur ten grondslag liggen zijn ontstaan in het papieren tijdperk waarin afnemers betaalden per overgenomen exemplaar en separaat voor additionele gebruiksrechten. Met de opkomst van digitale uitgaven, waarbij brede ontsluiting gebruikelijk is, is actualisering van deze papieren regeling dus zeker aan de orde. Hierbij zijn wel enkele punten van belang:
- Slechts een deel van onze uitgaven is door SURFmarket in het huidige contract opgenomen. Een groot aantal van onze uitgaven wordt alleen in papieren vorm afgenomen.
- Stichting PRO is opgericht om de collectieve exploitatie van auteursrechten namens alle uitgevers en auteurs te organiseren. Kluwer als juridische uitgever is hierin slechts een van de vele partijen.
- Onderwijsinstellingen geven readers uit, waarvoor ze in de regel aan studenten een vergoeding vragen. Deze readers worden samengesteld uit delen van producten van uitgevers.
Ook wij zijn van mening dat het digitale tijdperk om een nieuw systeem vraagt, bij voorkeur een digitale licentie die de verschillende niet-commerciële gebruiksvormen en informatiebehoeften ondervangt. Wij zijn daarover in gesprek met een aantal belanghebbenden. De uitdaging hierbij is wel dat wij met elkaar eens moeten worden wie hiervoor het mandaat heeft. Wat ons betreft is bijvoorbeeld SURFmarket met een breed mandaat een logische optie. SURFmarket zou hierbij een overkoepelende zienswijze moeten hanteren ten aanzien van de financiële stromen en de totale informatiebehoefte (papier, digitaal, boeken, tijdschriften, archief, hergebruik, readers, …).
Wij zijn ons bewust van onze prominente positie bij wetenschappelijke en onderwijsinstellingen als belangrijke juridische uitgever in Nederland. Adequate toegang tot informatie bieden aan wetenschappelijke en onderwijsstellingen is immers een belangrijk onderdeel van onze maatschappelijke rol. Daarom rekenen wij voor dit gebruik een vergoeding die beperkt is ten opzichte van onze commerciële tarieven. Deze zienswijze zal ook meegenomen worden in de prijsstelling voor de Expert-titels, de ruim driehonderd boektitels die wij het afgelopen jaar online hebben gezet.
pdf’s
De leesbaarheid van onze online geplaatste informatie heeft onze permanente aandacht en het is een onderwerp dat continu in ontwikkeling is. Zo hebben wij twee jaar geleden de Navigator volledig herzien en gaan wij dit jaar een grote verbetering in de online leesbaarheid van onze documenten in de Navigator introduceren.
Van de genoemde Expert-titels is het merendeel ook beschikbaar in de pdf-versie. Kluwer biedt sinds een aantal jaren de applicatie eDis aan, waarin gebruikers onze tijdschriften van kaft tot kaft – inclusief paginanummering – kunnen lezen. eDis zal in de Navigator geïntegreerd worden. Voor wat betreft paginering worden diverse opties geëvalueerd. Zo bekijken wij bijvoorbeeld hoe wij paginanummers kunnen opnemen in de XML en doen wij een test met het tijdschrift Delikt en Delinkwent, waarbij de pdf-versie wordt toegevoegd.
Ten slotte zijn wij met verschillende marktpartijen in overleg om tot een referentiesystematiek voor de toekomst te komen. Iedereen zal het ermee eens zijn dat het tijdschrift in zijn huidige papieren vorm op den duur zal verdwijnen en dus moet er een vervangende methodiek komen. Nu al verschijnen onze tijdschriften eerst online. Daardoor is de paginanummering niet meteen voorhanden, waardoor de pdf-versie (enkele dagen) later volgt. Wachten met publiceren tot er een pdf is, zou een teruggang van actualiteit betekenen en daar kiezen wij niet voor.
Tot slot
Wij danken prof. mr. Visser en zijn ondersteuners voor de bijdrage in het NJB en de uitnodiging om onze zienswijze te delen. Wij zijn als commercieel bedrijf gecommitteerd om op een maatschappelijk verantwoordelijke manier onze rol te spelen en blijven graag in gesprek over innovaties in de creatie en ontsluiting van juridische kennis.
Namens Kluwer,
Frank Vrancken Peeters