Centraal in deze scriptie van Abel van Wijk staan de eendaadse samenloop (art. 55 Sr), de voortgezette  handeling (art. 56 Sr) en de overzichtsarresten van 20 juni 2017 die de Hoge Raad ten aanzien van deze leerstukken heeft gewezen. Na een uiteenzetting van het wettelijk en jurisprudentieel kader, wordt een rechtspraakanalyse uitgevoerd.

In het beschrijvende gedeelte wordt uitvoerig onderbouwd dat de eendaadse samenloop niet slechts strekt tot het voorkomen van onevenredige bestraffing – waartoe de voortgezette handeling zich uiteraard wel beperkt – maar tevens beoogt onevenredige aansprakelijkheid te voorkomen. Enkelvoudige kwalificatie bij de eendaadse samenloop zou derhalve onverkort als uitgangspunt moeten gelden.

Uit de rechtspraakanalyse volgt dat de eendaadse samenloop en de voortgezette handeling om uiteenlopende redenen onjuist worden toegepast. Zo worden beide leerstukken toegepast zonder dat wordt voldaan aan de toepassingsvoorwaarden. De feitenrechter lijkt het onderscheid tussen beide leerstukken niet duidelijk aan te kunnen brengen, alhoewel hij hier in sommige gevallen toe wordt gedwongen door de tenlastelegging. Door een onjuiste en inconsistente toepassing van deze rechtsfiguren wordt niet alleen tekortgedaan aan de essentie van de samenloopregeling, ook kan hierdoor de verdachte de bescherming worden onthouden die hem rechtens toe komt en wordt afbreuk gedaan aan de rechtseenheid.

Voor verschillende instanties is een rol weggelegd om beide rechtsfiguren volledig tot wasdom te laten komen. Het openbaar ministerie heeft een sturende rol met de tenlastelegging, waarna de feitenrechter zorgvuldig de toepassingsvoorwaarden moet toetsen. De Hoge Raad vormt het sluitstuk om het volledige beschermingsbereik van de eendaadse samenloop te waarborgen, door enkelvoudige kwalificatie bij dit rechtsfiguur te verplichten en – indien deze kwalificatiewijze niet is toegepast – te casseren of de zaak ten principale af te doen.

Afbeelding: Pixabay