Polarisatie, de kenniseconomie, soli­psisme en mis-/disinformatie. Allen lijken zij binnen de hedendaagse moderne democratie bij te dragen aan een cultuur van het regelmatig tot ons nemen van informatie over werkelijk van alles. De moderne strafrechter functioneert eveneens binnen dit klimaat en maakt – vermoedelijk – net zo goed gebruik van de alsmaar groeiende schat aan informatie die de informatiemaatschappij (online) biedt. Dit is des te meer aannemelijk in gevallen waarbij het achterliggende feitencomplex van een zaak betrekkelijk gecompliceerd blijkt te zijn en het dossier onvoldoende voorziet in het verhelderen van deze achtergrond context waarbinnen het bewijs dient te worden begrepen. Zulke omstandigheden zouden een strafrechter ertoe kunnen bewegen om zelfstandig aanvullend onderzoek te verrichten en zodoende voornoemde achtergrond beter te kunnen begrijpen. Te denken valt aan het raadplegen van Google Maps, of het opzoeken van een wetenschappelijk begrip of fenomeen. Dergelijk individueel onderzoek zou bij kunnen dragen aan de kwaliteit van het strafproces, bijvoorbeeld in proces­economisch opzicht, of ten aanzien van de motiveringplicht en daarmee het publieke vertrouwen in de rechtspraak. Echter, individueel gerechtelijk onderzoek zou evengoed het strafproces kunnen schaden, gelet op de mogelijk impact daarvan op het recht op een eerlijk proces. Dit promotieonderzoek van Jana Trifunović ziet op een onderbelicht strafprocesrechtelijk thema en draagt bij aan een breder debat omtrent de uitdagingen waar de moderne strafrechter mee kampt, waaronder het samenspel tussen wetenschap en recht, informatiestress, de (veranderende) rol van de rechter en digitalisering. Middels een rechtsvergelijkend onderzoek naar twee nationale (Duitsland en de Verendigde Staten) en drie internationale strafrechtelijke regimes (het Joegoslavië­tribunaal, het Internationaal Restmechanisme voor Straftribunalen, en het Internationaal Strafhof), beoogt dit boek een discussie aan te wakkeren met betrekking tot het fenomeen ‘individueel gerechtelijk onderzoek’, en een kader te bieden waarbinnen de moderne strafrechter het recht op een eerlijk proces weet te waarborgen indien dergelijk onderzoek gewenst of noodzakelijk blijkt.

Trifunović promoveerde op 8 mei 2025 aan de Universiteit Maastricht. Promotores: prof. dr. Aalt Willem Heringa en prof. dr. Göran Sluiter.  

Jana Trifunović
May It Please the Rule of Law? A Comparative Study into the Scope and Desirability of Independent Judicial Research in Contemporary Criminal Trials

WJS Uitgevers 2025, € 79
ISBN 978 90 8347 986 6