Strategische rechtszaken tegen publieke participatie (SLAPP’s) vormen wereldwijd een ernstige bedreiging voor het recht op vrijheid van meningsuiting en het recht op informatie. Ter bescherming van SLAPPdoelwitten is in de EU de anti-SLAPP-richtlijn aangenomen. Deze richtlijn bevat minimumnormen voor nationale procedurele waarborgen in grensoverschrijdende burgerlijke zaken, die uiterlijk op 7 mei 2026 door de EU-lidstaten, met uitzondering van Denemarken, moeten worden geïmplementeerd. In deze bijdrage wordt betoogd dat het Nederlandse wetsvoorstel ter implementatie van de anti-SLAPP-richtlijn tekortschiet, waardoor geen effectieve bescherming voor SLAPP-doelwitten wordt geboden. Daarnaast worden aanbevelingen gedaan voor een effectieve en brede anti-SLAPP-bescherming in Nederland.

[verder lezen in InView]

Vorig jaar trad de AI-verordening in werking, waarmee de EU probeert de ontwikkeling en het gebruik van AI in goede banen te leiden. Maar door de snelle technologische ontwikkelingen lijkt de wet nu al barsten te vertonen. Met name voor generatieve AI (kunstmatig aangemaakte tekst, foto’s en video’s) lijken de risicoinschattingen niet adequaat te zijn. Deepfakes en deepnudes worden als een beperkt risico gezien, terwijl er alle reden is om die als een hoog risico te beschouwen.

[verder lezen in InView]

Hogeronderwijsinstellingen worden veelvuldig geconfronteerd met demonstraties. De WHW geeft hun een publiekrechtelijke bevoegdheid huisregels vast te leggen. Omdat deze instellingen opereren in de samenleving binnen een eigen sfeer, met een eigen taak kunnen zij middels de huisregels het demonstratierecht binnen besloten plaatsen verdergaand beperken dan de burgemeester aangaande openbare plaatsen. In dit artikel wordt betoogd dat regulering in de particuliere sfeer van het demonstratierecht niet als een beperking van het grondrecht geldt mits die regulering volgt uit de maatschappelijke functie en taakstelling van een hogeronderwijsinstelling. Hun eigen sfeer en maatschappelijke functie maken dat de belangen van (mede) studenten en medewerkers zwaar kunnen meewegen.

[verder lezen in InView]

Het is vaak gezegd, er wordt nergens zoveel gelogen als in de rechtszaal. Het is dus enigszins cynisch het strafproces te afficheren als een proces gericht op waarheidsvinding. Dat ons strafproces niet uitnodigt tot openheid, komt niet aan de orde. De wet zelf legt het recht om geen openheid te geven, het recht om te zwijgen, vast (artikel 29 Sv). Het is een kernrecht. In deze bijdrage een pleidooi voor een ‘heilzamer vergezicht’, naar een proces dat enerzijds is bedoeld om zoveel mogelijk vast te stellen wat er is gebeurd zonder straf in het vooruitzicht te stellen om daarna, in een tweede fase te bezien wat nodig is opdat slachtoffers en/of hun nabestaanden weer met elkaar verder kunnen en dat dat ook door de samenleving kan worden gedragen.

[verder lezen in InView]

In 2012 heeft de Hoge Raad de zogenoemde verzamelpandakte-constructie toegelaten in ons recht. Die doet inmiddels al ruim een decennium zijn werk. Op de motivering van de beslissing is destijds en ook recentelijk nog de nodige kritiek geuit. Bij nader inzien rijst echter de vraag of een rechtsfiguur met zulke vergaande, negatieve gevolgen voor de concurrente schuldeisers wel rechtsgeldig kan zijn. Is dit niet zo, dan is de motivering van de beslissing niet meer van belang en is de problematiek opeens uiterst actueel. De rechter zal in dat geval immers de verzamelpandakte-constructie thans alsnog nietig moeten oordelen, met als gevolg dat de inhoud van de aan die constructie ten grondslag liggende kredietovereenkomst weer zal moeten luiden zoals zij vóór de beslissing deed.

[verder lezen in InView]

Dit artikel onderzoekt in welke mate de Nederlandse rechtspraktijk voor het strafrechtelijk beoordelen van fysiek geweld door de politie in lijn is met de jurisprudentie van het EHRM. Volgens het EHRM moet politiegeweld absoluut of strikt noodzakelijk zijn vanwege het gedrag van de persoon in kwestie en moet het onderzoek naar het politiegeweld onafhankelijk zijn. De Nederlandse rechtspraktijk blijkt meerdere elementen te bevatten die niet in overeenstemming met deze jurisprudentie zijn.

[verder lezen in InView]

Al vijftig jaar houdt de Hoge Raad zich bezig met de vraag of er gecasseerd kan worden wegens schending van een niet toepasselijke rechtsregel. Het ligt voor de hand te menen dat de Hoge Raad wel wat beters te doen heeft dan theoretische kwesties te beoordelen. Dat vindt de Hoge Raad zelf ook. Maar nu is deze positie toch in een recente uitspraak gerelativeerd. De vaststelling dat een rechtsregel, door de lagere rechter toegepast, niet toepasselijk is, activeert het probleem van de verrassingsbeslissingen, die ook de Hoge Raad zou dienen te vermijden.

[verder lezen in InView]

De maatschappelijke context komt in het strafrecht niet aan de orde, en de uitkomst van het strafproces staat tevoren vast. Het grote bezwaar tegen het strafrecht zoals dat wordt toegepast is de absolute verenging van wat er is gebeurd tot wat is tenlastegelegd, ontdaan van maatschappelijke context en verworden tot een willekeurige gebeurtenis.

[verder lezen in InView]

De hoogste rechters besteden veel aandacht aan de coördinatie van bestuursrecht en privaatrecht. Dat levert mooie afstemmingsresultaten op. Gelet op de toenemende verwevenheid tussen bestuursrecht en privaatrecht is voor een goede toegankelijkheid van de rechter en een effectieve handhaving van regelgeving ook samenwerking tussen bestuursrechters en burgerlijke rechters op lager niveau nodig, met name in eerste aanleg. Het is de hoogste tijd daaraan vorm te geven!

[verder lezen in NAVIGATOR]

De zaak van de Rosmalense zelfdoding, totdat de gerechtelijke dwaling in deze zaak erkend werd bekend als de Rosmalense flatmoord, heeft het leven van Rob, die veertien jaar onterecht vastzat, volledig ontwricht. Het is een verhaal waarin fout op fout is gestapeld, waarin tal van machinaties gepleegd zijn waarin de psychisch kwetsbare Rob welbewust geframed is als een gewelddadig persoon en waarin tunnelvisie heerste bij politie en OM. Maar waarin de rechterlijke macht ook het een en ander te verwijten valt. De lange strijd die moest worden geleverd om uiteindelijk tot de vrijspraak te komen is er een van menselijkheid tegenover juristerij. Een weliswaar juridisch correct maar in kille, niet-empathische bewoordingen gesteld arrest en een excuusbriefje zetten dat niet recht, doen zelfs afbreuk aan hoe wordt gedacht over recht doen.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Het vonnis van de Rechtbank Den Haag inzake Milieudefensie/Shell heeft vele kritische reacties opgeroepen. Zou er dan geen rol voor de civiele rechter weggelegd moeten of kunnen zijn als het gaat om klimaatverandering? Jawel, want aan rechters komt onvermijdelijk beslissingsruimte toe als politieke besluitvorming achterblijft en de maatschappelijke roep om meer duidelijkheid en een gelijker speelveld luider wordt. De aanvullende werking van het civiele recht is niet alleen gelegen in het vaststellen van normen die uiteindelijk door zelfregulering en/of regelgeving beter laat dan nooit geformuleerd zullen worden, maar evenzeer in het aanjagen van die normering. Hoe de (feiten)rechter dit kan bewerkstelligen wordt in dit stuk uiteengezet.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Onlangs verscheen het tweede rapport van de (eerste) evaluatie van de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz) en de Wet zorg en dwang (Wzd). De conclusies zijn hard: de wetgeving is mislukt wat betreft toegankelijkheid, werkbaarheid, aansluiting bij het terrein waarop zij van toepassing is en het gemak waarmee zij kan worden geïmplementeerd. Ook ontbreken er allerlei financiële en organisatorische randvoorwaarden en zijn er te weinig reality checks gedaan bij de totstandkoming. Er is een nieuw wetsvoorstel met verbeteringen aangekondigd en alles moet op alles worden gezet om deze vlot en goed door de parlementaire behandeling te laten gaan. Een nieuwe evaluatie laat beter niet nog vijf jaar op zich wachten.

[verder lezen in NAVIGATOR]