Artikelen van Max de Vries
Tijdschrift
NJB 3 (2024)
Vrienden van de Hoge Raad
De amicus curiae heeft de afgelopen jaren in Nederland vaste voet aan de grond gekregen en is volop in ontwikkeling. Bij de Hoge Raad heeft de amicus curiae niet alleen een plaats gekregen in de prejudiciële procedure in fiscale zaken, strafzaken en civiele zaken, maar ook in reguliere fiscale zaken en als daartoe aanleiding bestaat in verband met een vordering tot cassatie in het belang der wet in civiele zaken. Hoe met de amicus curiae precies moet worden omgegaan zal zich de komende tijd verder uitkristalliseren. De actieve rol die de wetgever daarbij voor de Hoge Raad voor ogen had, zien we vooralsnog niet terug in de praktijk.
Strafrechtelijk gebruik van commerciële DNA-databanken
In deze bijdrage wordt een andere focus bepleit in het juridisch, ethisch en publiek debat over forensisch gebruik van commerciële, particuliere DNA-databanken: niet het individuele recht op zelfbeschikking en het recht op privéleven van de individuele DNA-test-consument zouden centraal moeten staan, maar de implicaties voor de fundamentele rechten van álle Nederlandse burgers, het vertrouwen in de Nederlandse rechtsstaat en het belang van democratische besluitvorming.
De Afdeling voor Beheersproblematische Gedetineerden
Het is algemeen bekend dat in de Extra Beveiligde Inrichting (EBI) in een zeer streng regime de zwaarste en gevaarlijkste criminelen van Nederland worden gedetineerd. Ook redelijk bekend is de Terroristen Afdeling (TA), waarop in een vergelijkbaar streng regime gedetineerden worden ondergebracht die worden verdacht van of zijn veroordeeld voor een terroristisch misdrijf. Veel minder bekend is een derde type afdeling waar een dergelijk regime geldt: de Afdeling voor Beheersproblematische Gedetineerden, kortweg de BPG-afdeling. Deze afdeling huisvest gedetineerden die vanwege hun gedrag niet in een gemeenschapsregime met andere gedetineerden kunnen verblijven. Jaarlijks worden meer dan 100 gedetineerden op de BPG-afdeling geplaatst.
Het belang van een parlementaire enquête over het COVID-19-beleid
Hoewel de rapporten van de OVV goed laten zien wat tijdens de pandemie beter had gemoeten, en eventueel had gekund, weet ook de OVV niet wat de interne afwegingen binnen de ministerraad en bij informele overleggen waren. Een parlementaire enquête is vanwege de geheimhoudingsbepaling in het Reglement van orde voor de ministerraad de enige manier om alle informatie over het COVID-19-beleid boven water te krijgen.
Tijdschrift
NJB 17 (2022)
Responsieve bestuursrechtspraak
Deze bijdrage gaat op zoek naar handvatten die hogerberoepsrechters kunnen gebruiken bij het vinden van een balans tussen enerzijds het leveren van maatwerk en anderzijds het bewaken van rechtseenheid en het bevorderen van rechtsontwikkeling. Het huidige rechtsbeschermingsstelsel wordt daarbij als uitgangspunt genomen. De zoektocht begint met globale beschouwingen over maatwerk en de functies van hoger beroep in de bestuursrechtspraak. Op basis daarvan worden enige voorstellen geformuleerd om de kool van het maatwerk en de geit van de rechtseenheid en rechtsontwikkeling te kunnen sparen.
Als herstel van vertrouwen het doel is, is herstelbemiddeling het middel
Als iemand een ander iets ernstigs heeft aangedaan en hij wil dat herstellen, zou een goed gesprek hierover bijvoorbeeld kunnen beginnen met: ‘Wat vreselijk dat ik u dit heb aangedaan, het spijt me heel erg, hoe kan ik het goedmaken?’ Daarmee laat de ‘dader’ zien dat hij de behoefte van de gedupeerde centraal stelt. De Staatssecretaris voor Toeslagen en Douane is op weg om deze aanpak leidend te maken in de hersteloperatie kinderopvangtoeslagaffaire. Maar zij is er nog niet. De beginselen van herstelrecht kunnen haar helpen om ook de laatste stappen in deze richting te zetten.
Waarom is het herstructureringsregime voor natuurlijke personen zoveel hardvochtiger dan voor ondernemingen?
Het enthousiasme over de Wet homologatie onderhands akkoord, voor ondernemingen in financiële problemen, roept de vraag op of aan natuurlijke personen niet ten minste een vergelijkbare mogelijkheid moet worden geboden om hun schuldenlast te herstructureren. Zij zijn aangewezen op de Wet schuldsanering natuurlijke personen, een regeling die met beduidend meer wantrouwen is opgetuigd dan de WHOA.
Twitteren over grondrechten in tijden van de pandemie
Sinds de coronacrisis zijn de Grondwet en grondrechten een veel grotere rol gaan spelen in de publieke discussie, ook op sociale media. De auteurs van dit artikel bekeken over een periode van 45 dagen alle tweets over grondrechten en de pandemie, en zagen dat de meerderheid daarvan een onjuist beeld van grondrechten schetst. De kloof tussen het beeld dat bestaat van grondrechten in de publieke discussie en de genuanceerde juridische werkelijkheid, lijkt juist in een crisis en met behulp van sociale media te kunnen bijdragen aan een afname van vertrouwen in de overheid. Waar grondrechten worden gebruikt om discussie in de kiem te smoren, bestaat een gevaar voor het functioneren van onze democratische rechtsstaat.
De recidivegronden voor voorlopige hechtenis getoetst aan artikel 5 EVRM
Een deel van de bevelen tot voorlopige hechtenis op de recidivegronden in Nederland lijkt in strijd te zijn met het EVRM. De in dit artikel aangehaalde empirische onderzoeken naar de voorlopige hechtenispraktijk gelegd tegen de eisen die het EHRM stelt aan de recidivegrond wijzen in die richting. Het is voorstelbaar dat een verdragsconforme toepassing van de recidivegronden met zich brengt dat Nederlandse rechters deze gronden voortaan minder vaak mogen toepassen dan nu het geval is. Nader jurisprudentieonderzoek is aangewezen om de juistheid van deze hypothesen te toetsen.