Vragen over de rol van recht en markt en over de grenzen van de domeinen van recht en politiek zijn actueel en urgent. Dit artikel laat zien dat marktwerking en recht gezworen partners zijn. Markten werken alleen als partijen zich kunnen binden aan hun beloften, zowel private partijen onderling als de politiek jegens private partijen. Het recht en een onafhankelijke rechter maken dat mogelijk. Het onafhankelijke oordeel van de rechter moet leiden tot een evenwicht tussen de enerzijds de macht van de politiek en anderzijds de rationele afweging of politieke interventie in eerder toegekende rechten gerechtvaardigd is. De recente verkiezingsuitslagen, ook in Nederland, hebben dit delicate evenwicht onder hoogspanning gezet. In een dergelijke situatie van hoogspanning is rolvastheid van beide machten een eerste vereiste. De samenleving moet zich dan ook vergewissen van de onderscheiden mandaten van de machten en hen daarop aanspreken.

[verder lezen in InView]

Systematische rechtspraakanalyse is een type rechtswetenschappelijk onderzoek dat in opkomst is. Wat is systematische rechtspraakanalyse en hoe verantwoorden rechtswetenschappers hun analyses? Fundamentele vragen waarover dit artikel toelichting en uitleg geeft. Aan de hand van een meta-analyse van 105 Nederlandse onderzoeken, verschenen in de periode 2016-2023, wordt de stand van zaken geschetst.

[verder lezen in InView]

Staatsraad Van Zwol kreeg heel wat kritiek te verduren, omdat hij na een informatieopdracht tevens een formatieopdracht ter hand had genomen, omdat hij als informateur nauw betrokken was bij de controversiële inzet van het noodrecht om de asielinstroom te beperken en in december 2024 wegens enkele publieke uitlatingen zijnerzijds. Wat hield deze kritiek precies in en is deze vanuit een staatsrechtelijk oogpunt bezien terecht?

[verder lezen in InView]

Binnen de regeringscoalitie is er geen steun voor een landelijk vuurwerkverbod. Maar kijk eens naar artikel 350 lid 2 Wetboek van Strafrecht en artikel 2.1 lid 1 Wet Dieren. Een wettelijk vuurwerkverbod? Dat is er al, alleen: het is vermomd als verbod van dierenmishandeling!

[verder lezen in InView]

In hun artikel ‘Discrimineren strafrechters? Helpt de robotrechter?’ (NJB 2024/2448, afl. 37) vragen Smit & Terlouw zich af hoe discriminatie door de strafrechter bij de straftoemeting is tegen te gaan. In dat verband pleiten ze voor bewustwording en erkenning, meer – tijd kostende – dialoog en transparantie bij de straftoemeting, en meer diversiteit binnen de rechterlijke macht. Een ‘robotrechter’ zien ze duidelijk niet als oplossing.

[verder lezen in InView]

In de literatuur wordt wel bepleit dat excuses kunnen leiden tot negatieve juridische consequenties voor de aanbieder. Maar is angst voor negatieve juridische consequenties eigenlijk wel terecht? Daarover bestaat in de wetenschap nog veel onduidelijkheid. De auteur heeft met haar promotieonderzoek een poging gedaan om deze kennislacune op te vullen. Het doel van het onderzoek was om erachter te komen op welke wijze het aanbieden van excuses door een juridische procedure kan worden belemmerd of juist gestimuleerd. In dit artikel worden de belangrijkste onderzoeksbevindingen beschreven, waarbij de aandacht primair is gericht op analyse van de civiele rechtspraak.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Het wetsvoorstel vereenvoudiging en modernisering bewijsrecht is een verbetering ten opzichte van het consultatievoorstel, maar geeft nog steeds reden tot zorg. De memorie van toelichting laat ruimte voor een rechter die niet alleen het recht, maar ook de feiten aanvult. Dit strookt niet met het uitgangspunt van het voorstel dat de rol van de rechter niet wijzigt, dus de auteurs gaan ervan uit dat dit niet zo is bedoeld. Verder doen zij een poging tot opheldering van de reikwijdte van de aangepaste preprocessuele informatieverzamelingsplicht, die wat hen betreft zou moeten worden geschrapt, en de resterende ruimte voor voorlopige bewijsverrichtingen tijdens een lopende procedure.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Het gebruik van geanonimiseerde verklaringen van informanten die weet hebben van eventuele misstanden, is op zichzelf begrijpelijk. Zonder hun verklaringen is het misschien niet mogelijk de misstand aan te pakken. Het gebruik van dergelijke verklaringen – eerst door degenen die een onderzoek doen naar het gebeurde en later mogelijk door de rechter – roept echter wel de vraag op of de betrokkene daardoor niet wezenlijk wordt geschaad in de mogelijkheid zich te verdedigen. Het fundamentele beginsel van hoor en wederhoor zal uiteindelijk veelal het zwaarst moeten wegen. Onderzoekers doen er goed aan niet tegelijk en zonder voorbehoud (i) anonimiteit te garanderen aan de informanten en (ii) de betrokkenen een recht op wederhoor toe te zeggen. Gedragsregels en protocollen die beide garanderen zijn innerlijk tegenstrijdig. Het respecteren van een werkelijk recht op wederhoor kan ertoe leiden dat een misstand voortduurt of zonder sancties blijft. Aan deze uitkomst is mogelijk te ontkomen als onderzoekers de in dit artikel beschreven eisen in acht nemen.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Op 10 december zal de Nobelprijs voor de Economie worden uitgereikt aan Roger Wilson en Paul Milgrom voor hun bijdrage aan de veilingtheorie en de ontwikkeling van nieuwe veilingmodellen. Voor de ontwikkeling van ‘verdelingsrecht’, van belang bij de verdeling van schaarse rechten door de overheid, kan deze veilingtheorie van grote betekenis zijn.

[verder lezen in NAVIGATOR]

In het artikel Excuses belicht vanuit multidisciplinair perspectief - Een kritische visie bekritiseren de auteurs eerdere publicaties van met name Akkermans en Van Dijck. Zij achten de opvatting problematisch dat excuses niet oprecht hoeven te zijn, willen zij van waarde zijn voor bijvoorbeeld een benadeelde. Dat mag je vinden, maar het gaat wat ver om te suggereren dat het empirische perspectief wordt verabsoluteerd of dat er onterecht een wetenschappelijk consensus wordt gepresenteerd.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Geeraets en Maas schrijven in hun artikel dat met name Akkermans en Van Dijck claimen dat oprechtheid van excuses geen voorwaarde zou vormen voor geslaagde excuses, en dat die claim wetenschappelijk niet houdbaar is. Het gaat de aangevallen wetenschappers er echter om of ook niet-spontane of gedwongen aanbieding van (elementen van) excuses van enige waarde kan zijn voor benadeelden. Overigens schreven Akkermans, Uijttenbroek, Van Wees en Hulst juist geen voorstander te zijn van verplichte excuses.

[verder lezen in NAVIGATOR]