Artikelen van Jos Vleugel

Tijdschrift NJB 27 (2025)
Het tekortschietende Nederlandse wetsvoorstel implementatie anti-SLAPP-richtlijn
Birgit van Houtert
Strategische rechtszaken tegen publieke participatie (SLAPP’s) vormen wereldwijd een ernstige bedreiging voor het recht op vrijheid van meningsuiting en het recht op informatie. Ter bescherming van SLAPPdoelwitten is in de EU de anti-SLAPP-richtlijn aangenomen. Deze richtlijn bevat minimumnormen voor nationale procedurele waarborgen in grensoverschrijdende burgerlijke zaken, die uiterlijk op 7 mei 2026 door de EU-lidstaten, met uitzondering van Denemarken, moeten worden geïmplementeerd. In deze bijdrage wordt betoogd dat het Nederlandse wetsvoorstel ter implementatie van de anti-SLAPP-richtlijn tekortschiet, waardoor geen effectieve bescherming voor SLAPP-doelwitten wordt geboden. Daarnaast worden aanbevelingen gedaan voor een effectieve en brede anti-SLAPP-bescherming in Nederland.

[verder lezen in InView]

De AI-verordening beschermt onvoldoende tegen deepfakes
Bart Custers
Vorig jaar trad de AI-verordening in werking, waarmee de EU probeert de ontwikkeling en het gebruik van AI in goede banen te leiden. Maar door de snelle technologische ontwikkelingen lijkt de wet nu al barsten te vertonen. Met name voor generatieve AI (kunstmatig aangemaakte tekst, foto’s en video’s) lijken de risicoinschattingen niet adequaat te zijn. Deepfakes en deepnudes worden als een beperkt risico gezien, terwijl er alle reden is om die als een hoog risico te beschouwen.

[verder lezen in InView]

Het recht om te demonstreren in de particuliere context van het hoger onderwijs
Jos Vleugel
Hogeronderwijsinstellingen worden veelvuldig geconfronteerd met demonstraties. De WHW geeft hun een publiekrechtelijke bevoegdheid huisregels vast te leggen. Omdat deze instellingen opereren in de samenleving binnen een eigen sfeer, met een eigen taak kunnen zij middels de huisregels het demonstratierecht binnen besloten plaatsen verdergaand beperken dan de burgemeester aangaande openbare plaatsen. In dit artikel wordt betoogd dat regulering in de particuliere sfeer van het demonstratierecht niet als een beperking van het grondrecht geldt mits die regulering volgt uit de maatschappelijke functie en taakstelling van een hogeronderwijsinstelling. Hun eigen sfeer en maatschappelijke functie maken dat de belangen van (mede) studenten en medewerkers zwaar kunnen meewegen.

[verder lezen in InView]

Strafrecht versluiert
Pieter van der Kruijs
Het is vaak gezegd, er wordt nergens zoveel gelogen als in de rechtszaal. Het is dus enigszins cynisch het strafproces te afficheren als een proces gericht op waarheidsvinding. Dat ons strafproces niet uitnodigt tot openheid, komt niet aan de orde. De wet zelf legt het recht om geen openheid te geven, het recht om te zwijgen, vast (artikel 29 Sv). Het is een kernrecht. In deze bijdrage een pleidooi voor een ‘heilzamer vergezicht’, naar een proces dat enerzijds is bedoeld om zoveel mogelijk vast te stellen wat er is gebeurd zonder straf in het vooruitzicht te stellen om daarna, in een tweede fase te bezien wat nodig is opdat slachtoffers en/of hun nabestaanden weer met elkaar verder kunnen en dat dat ook door de samenleving kan worden gedragen.

[verder lezen in InView]

10 september 2025
Tijdschrift NJB 8 (2021)
De gezonde voedselomgeving
Hannah van Kolfschooten, Richard Neerhof, Anita Nijboer, Anniek de Ruijter en Marjolein Visser
Overgewicht en obesitas vormen een groeiend probleem voor de volksgezondheid. Met name in de grote steden stijgt het percentage van mensen met overgewicht. Uit onderzoek blijkt dat de inrichting van de leefomgeving hier een belangrijke oorzaak van is, waar in grote mate ongezond voedsel beschikbaar is. Op basis van internationale en nationale doelen zetten gemeenten zich actief in om overgewicht terug te dringen. Het juridisch instrumentarium van gemeenten lijkt echter tekort te schieten, voornamelijk wat betreft het reguleren van de (on)gezonde voedselomgeving. Deze bijdrage onderzoekt de juridische knelpunten omtrent gemeentelijke regulering van de voedselomgeving en doet aanbevelingen om gemeenten meer juridische handvatten te geven.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Coronamaatregelen en godsdienstige bijeenkomsten?
Jos Vleugel
In Nederland gold gedurende de coronacrisis voor gebedshuizen slechts kortstondig een limiet van (eerst honderd en later) dertig bezoekers en per 1 december 2020 zijn religieuze bijeenkomsten bij formele wet vrijgesteld van de maximering van de bezoekersaantallen. De ‘ongelijke behandeling’ van religieuze en seculiere activiteiten leidt bij sommigen in de maatschappij tot verontwaardiging. De vraag dringt zich op wat het huidige beleid inzake religieuze bijeenkomsten rechtvaardigt. Welke redenen zijn er om in deze coronacrisis zoveel belang te hechten aan religie? Deze vraag staat in dit artikel centraal.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Een dialoog met de Raad van State na de toeslagenaffaire
Alex Brenninkmeijer en Bert Marseille
Na het rapport Ongekend onrecht ontwikkelt zich in de kolommen van het NJB een discussie over de rol van de Raad van State als rechter, die de Raad over zichzelf heeft afgeroepen. De voorzitter van de Afdeling bestuursrechtspraak van Raad van State wil in de spiegel kijken, de Raad van State wil een dialoog over zijn functioneren; de Raad van State wil terugkoppeling, wil ook een respectvolle dialoog tussen de staatsmachten. Ondertussen heeft de Tweede Kamer moties aangenomen om te garanderen dat de bestuursrechter altijd aan het evenredigheidsbeginsel kan toetsen en stuurt ze aan op een oordeel van de Venetië-Commissie van de Raad van Europa. De vraag is, waarover moet die dialoog gaan?

[verder lezen in NAVIGATOR]

Kinderopvangtoeslag, de theorie en de werkelijkheid
John van der Pauw
Een illustratie van de harde werkelijkheid maakt, naast theoretische beschouwingen naar aanleiding van de toeslagenaffaire over wat des wetgevers is, wat de rechter vermag en waar de wetgever iets zou moeten doen, de ellende van de onderdaan praktisch inzichtelijk.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Is de rechtsstaat wel zo’n kostbaar goed?
Rien den Boer
Dit is een fout stukje voor puur juridisch-inhoudelijk gemotiveerde juristen, ik waarschuw u maar vast. Na het verschijnen van het rapport Ongekend onrecht van de parlementaire ondervragingscommissie zou het moeten gaan over recht en rechtsstaat. Maar hier gaat het over economie en geld.

[verder lezen in NAVIGATOR]

25 februari 2021