Artikelen van Joop van den Berg
Tijdschrift
NJB 11 (2023)
Het ondervragingsrecht ten aanzien van belastende deskundigen in strafzaken
Indien een getuige een verklaring met een belastende strekking heeft afgelegd, moet op basis van de post-Keskin-rechtspraak van de Hoge Raad het belang bij het oproepen en horen van die getuige worden voorondersteld. Van de verdediging mag geen nadere onderbouwing van dit belang worden verlangd. Op 13 september 2022 besliste de Hoge Raad dat deze uitgangspunten niet onverkort van toepassing zijn op de beoordeling van verzoeken tot het horen van belastende deskundigen. Dergelijke verzoeken moeten in de regel door de verdediging worden gemotiveerd. In deze bijdrage wordt het toetsingskader voor een verzoek tot het oproepen en horen van deskundigen in kaart gebracht en worden enkele vragen opgeworpen die richting kunnen geven aan de verdere ontwikkeling en mogelijke aanscherping van dit kader.
De Erfgoedwet en de Tweede Wereldoorlog
Een uit het Nationaal Archief afkomstige, onlangs openbaar gemaakte schatkaart van een door Duitse soldaten verstopte ‘nazi-schat’ spoorde heel wat golddiggers aan naar Ommeren af te reizen om hun geluk, overigens zonder resultaat, te beproeven. Enige jaren geleden werd in de buurt van het Limburgse Meerlo wel een in de Tweede Wereldoorlog aldaar neergestorte Spitfire opgegraven door enkele bewoners uit die streek. Nadat zij een deel van de vondsten op Marktplaats te koop aanboden werden zij vervolgd wegens onder meer het overtreden van de Erfgoedwet. Beide zaken geven aanleiding eens dieper te duiken in de definitie van cultureel erfgoed. De juridische begripsomschrijving blijkt vaag.
We staan er gekleurd op
De uitspraak van het Hof Den Haag van 14 februari 2023 is ondubbelzinnig: selectie voor grenscontroles door de mobiele toezichtsteams van de KMar op grond van etniciteit mag niet. Dat betekent dat staandehoudingen door de politie en andere controles op basis van etnische kenmerken ook niet mogen.
Reactie op Joop van den Berg, ‘Grenzen aan het parlementaire debat’
Joop van den Berg heeft een doorwrocht en interessant artikel geschreven over ontwikkelingen in het parlementaire debat in het Nederlandse parlement en de ordehandhaving tijdens debatten. Met zijn conclusie dat de voorzitter meer ruimte moet krijgen (nemen) om zelfstandig normerend op te treden, ben ik het van harte eens. Tijdens de vergaderingen dienen Kamerleden te accepteren dat de voorzitter de leiding heeft en zo nodig ingrijpt om de orde te handhaven.
Naschrift
Voor Paul Bovend’Eert hebben in het politieke bedrijf normen pas betekenis, zo blijkt uit zijn reactie, als die een juridisch karakter hebben. De jurist zal zich vervolgens allicht ‘op het verkeerde been gezet’ voelen als het gaat om ‘onkreukbaarheid, betrouwbaarheid en integriteit’, zeker als er geen sancties op volgen. Of mijn redeneringen daarom ‘uit de oude doos’ komen of niet, ik denk dat de moraal zijn eigen terrein van werking heeft en zijn eigen discours. In elk geval helpt het niet morele normen en codes te juridiseren en te denken dat die eerst dan betekenis krijgen. Moraal en recht overlappen, dat is waar, maar voor zover mogelijk moeten ze toch van elkaar worden onderscheiden.
Blog
Grenzen aan het parlementaire debat
Een aloude traditie van overleg en het zwaartepunt bij beleidsvorming in de parlementaire omgangscultuur wordt in deze tijd verlaten en maakt plaats voor niet alleen verruwing maar ook verbeten polarisatie.
Tijdschrift
NJB 3 (2023)
Grenzen aan het parlementaire debat
De aloude traditie van overleg in de parlementaire omgangscultuur in ons land lijkt heden ten dage verlaten om plaats te maken voor niet alleen verruwing maar ook verbeten polarisatie. Daarbij, en wellicht daardoor, staat het aanzien van het parlement in de samenleving onder druk. Hoe dit tij te keren?
De tien pijlers van het Nederlandse techniekbeleid
Algoritmen, big data, deepfakes, kunstmatige intelligentie, personalised medicine en smart cities. Het is slechts een kleine greep uit de vele digitale technieken en toepassingen die de Nederlandse samenleving het laatste decennium mede hebben vormgegeven. Naar aanleiding van onder meer de invloed van fake news op de Amerikaanse verkiezingen, de datamacht van een klein aantal internetondernemingen en de toeslagenaffaire is er steeds meer oog voor de noodzaak om data-gedreven innovatie in te kaderen. Dit artikel analyseert op welke fundamenten het Nederlandse beleid is gestoeld en welke visie op technologie, de digitale samenleving en de rol van het recht daaraan ten grondslag ligt.
De hoogste tijd
Al decennia staat vast dat naast strafvervolgingen ook bestuursrechtelijke en fiscale boeteprocedures een criminal charge inhouden zoals bedoeld in artikel 6 EVRM dat het recht op een eerlijk proces behelst. Het EHRM heeft in bestendige rechtspraak bepaald dat de strafrechtelijke beginselen die voortvloeien uit artikel 6 EVRM ook van toepassing zijn op procedures over de oplegging van bestuursrechtelijke en fiscale boetes. Het recht op verhoorbijstand voor verdachten is onderdeel van dat recht op een eerlijk proces in de zin van artikel 6 EVRM. Maar nog altijd wordt in bestuurlijke en fiscale boeteprocedures niet gewezen op het recht op verhoorbijstand, en bestaat daartoe ook geen wettelijke verplichting.