Artikelen van Jan Crijns
Tijdschrift
NJB 19 (2025)
Rechter en wetgever in een ‘chicken game’?
De civiele rechter wordt steeds indringender geconfronteerd met de vraag hoe hij moet omgaan met de in effectiviteit en niet-naleving van rechterlijke beslissingen in algemeenbelangacties tegen de Staat. In plaats van als constitutionele partners samen te werken, dreigen rechter en politiek tegenover elkaar te komen staan. Een mogelijke uitweg uit deze patstelling is om te focussen op (het verfijnen van) de mogelijkheden van de rechter om bij de vormgeving van rechterlijke bevelen in algemeenbelangacties, oog te hebben voor de effectiviteit daarvan en de naleving te verzekeren. Rechtsvergelijkend onderzoek brengt hiervoor mogelijke oplossingsrichtingen aan het licht. De wetgever zou de rechter (procesrechtelijk) meer ruimte kunnen bieden bij de vormgeving van mogelijke remedies, alsmede bij het waarborgen van naleving daarvan, zodat hij meer mogelijkheden krijgt om een remedie te kiezen die niet alleen effectief is, maar ook beter afgestemd kan worden op de oorzaken van het onrechtmatige overheidsoptreden. Voor de rechter geldt dat hij nu al binnen het bestaande civiele procesrecht fijnmaziger en creatiever te werk zou kunnen gaan.
Besprekingen van de vier NJV-preadviezen: Vertrouwen is goed, controle is beter?
Oh, oh, Den Haag - Over de Haagse noodverordening NAVO-top
In de week van de NAVO-top gaat Den Haag deels op slot. De sleutel daarvoor ligt in de handen van burgemeester Van Zanen. Hij heeft op grond van zijn openbare ordebevoegdheid een Verordening ter handhaving openbare orde NAVO-Top Den Haag 2025 afgekondigd. Die regelt ingrijpende beperkingen op de vrijheid van inwoners en bedrijven zoals gebiedsverboden en voorwaarden aan wat het gebied in mag. Het gebruikte standaardmodel voor noodverordeningen levert – in strijd met de geest van ons staatsnoodrecht – levensgrote onopgeloste rechtvaardigingsvragen op over de maatregelen.
Tijdschrift
NJB 21 (2024)
Het verschoningsrecht van advocaten en het gebruik van extra beveiligde communicatiemiddelen
In zijn uitspraak van 12 maart 2024 heeft de Hoge Raad uitgangspunten geformuleerd voor de waarborging van het functionele verschoningsrecht, in het bijzonder dat van advocaten, bij inbeslagneming door politie en justitie van (grote hoeveelheden) gegevens onder aanbieders van communicatiediensten. In deze bijdrage wordt de betekenis van deze uitspraak geanalyseerd in het licht van de bevindingen uit eerder onderzoek van de auteurs naar het gebruik van extra beveiligde communicatiemiddelen door advocaten. Uiteengezet wordt welke extra beveiligde communicatiemiddelen (strafrecht)advocaten gebruiken, welke beweegredenen daaraan ten grondslag liggen en welke potentiële risico’s dat gebruik met zich brengt. Daarna wordt ingegaan op de vraag of en, zo ja, in hoeverre de uitspraak in het licht van die risico’s tot een betere waarborging van het functionele verschoningsrecht van advocaten zal leiden.
Gezag en omgang in de context van dwingende controle/intieme terreur
Dwingende controle/intieme terreur kan gedefinieerd worden als een opzettelijk en systematisch gedragspatroon gericht op het ernstig beperken van de vrijheid en het vermogen van (meestal) een partner of andere intieme naaste om te handelen op basis van zijn/haar eigen behoeften, waarden en wensen, waarbij door een sfeer van constante dreiging naleving van de regels van de pleger wordt afgedwongen. Daarbij kan fysiek en/of seksueel geweld voorkomen, maar dat hoeft niet. Indien de relatie van de ouders/partners gekenmerkt wordt door dwingende controle zijn kinderen ook altijd slachtoffer van dit gedrag, zelfs als het geweld zich niet direct tegen hen keert. In hoeverre is er sinds 2022 vooruitgang geboekt, is er meer gerichte aandacht voor (ex-)partnergeweld en kindermishandeling op een manier die voorrang geeft aan de veiligheid van slachtoffers bij beslissingen over gezag en omgang?
Schuld en boete
Met ingang van 1 april 2024 is de Regeling kwaliteit incassodienstverlening in werking getreden. ‘De regeling geeft een nadere uitwerking van enkele van de kwaliteitseisen die gelden voor incassodienstverleners, waarbij de focus ligt op de vakbekwaamheid die vereist is om het werk in de incassobranche naar behoren uit te voeren. Een belangrijke kernwaarde van buitenrechtelijke incassodienstverlening is zorgvuldig en effectief contact tussen incassodienstverlener en schuldenaar/schuldeiser. Om dit doel te bereiken is goede communicatie (…) essentieel’, aldus de toelichting. Dat klinkt goed maar is er niet iets grondig mis met een incassosysteem dat het kennelijk nodig maakt om schuldenaren te wijzen op de mogelijkheid van hulp in het kader van zelfmoordpreventie?
Rechten van de natuur
‘Rechten van de natuur’ is een filosofisch en juridisch concept dat stelt ‘dat de natuur rechten heeft om te bestaan, te floreren, te gedijen en ecologische processen in stand te houden’. Deze rechten zouden kunnen worden vormgegeven via een constructie waarbij een stuk natuur, een bos, een rivier, rechtspersoonlijkheid krijgt en voogden of vertegenwoordigers worden aangesteld om op te treden namens dat stuk natuur. Enkele argumenten vóór en tegen het erkennen van zulke rechten worden in dit artikel besproken.