Deze bijdrage geeft een eerste overzicht van de zwaarbevochten handels- en samenwerkingsovereenkomst tussen het VK en de EU in de context van de al vierenhalf jaar durende Brexit-saga. Samen met het terugtrekkingsakkoord hebben de betrekkingen tussen de EU en VK nu een nieuw fundament – gegoten uit het oude cement van internationaal publieksrecht. De overeenkomst slaagt erin zowel de rode lijnen van de partijen te respecteren als de maalstromen van een no-deal te omzeilen. Dat dit in een turbulent politiek klimaat is gelukt, is zeker voor een groot deel aan de volharding van de onderhandelingsteams van beide partijen te danken. Desalniettemin wordt op de honderden bladzijden van het akkoord keer op keer duidelijk dat het hier om een document gaat dat de schade van desintegratie regelt in plaats van de partijen hechter naar elkaar toe te laten groeien.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Dat er maatregelen genomen worden om mensen ook in coronatijd voldoende in staat te stellen hun stem te kunnen uitbrengen, is alleszins verdedigbaar. Of daarbij, gezien de gevaren voor de stemvrijheid, dan alle sluizen open moeten, valt echter te betwisten. Met de uitbreiding van de briefstemregeling én de volmachtregeling neemt de wetgever tamelijk rigoureuze maatregelen die de stemvrijheid onder druk zetten. Daar komt bij dat de regering de wijzigingen onvoldoende kan motiveren. Van een ‘dringende noodzaak’ om de briefstemregeling uit te breiden is niet gebleken en ook de stelling dat de normale volmachtregeling geen uitkomst biedt, is niet overtuigend onderbouwd.

[verder lezen in NAVIGATOR]

In plaats van elkaar achteraf de maat te nemen naar aanleiding van de kinderopvangtoeslagaffaire, is het verstandiger om de energie van de wetgever, het bestuur, de rechter en de wetenschap te besteden aan hoe het beter kan. In dit artikel wordt onderbouwd dat de Afdeling bestuursrechtspraak voor de strenge interpretatie van de kinderopvangtoeslagwetgeving heeft kunnen kiezen, al was dat met de kennis van nu geen gelukkige keuze. In het tweede deel van de bijdrage wordt gereflecteerd op de verhouding wetgeving en bestuursrechtspraak, en welke rol de wetenschap hierin zou kunnen spelen.

[verder lezen in NAVIGATOR]

De tekst noch de wetsgeschiedenis van artikel 26 Awir dwongen in de relevante periode inzake de 100%-terugvorderingsplicht tot de interpretatie die de Afdeling steeds heeft gevolgd en nog steeds aanhangt. Zij gaven juist aanleiding tot de tegengestelde interpretatie: bij de terugvorderingsbevoegdheid bestond beleidsruimte. Het a contrario-argument van het ontbreken van een hardheidsclausule kon daar niet aan afdoen, omdat een hardheidsclausule gezien de tekst en wetsgeschiedenis helemaal niet nodig was.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Aan de slachtoffers van de gevolgen van de toeslagenwetgeving is een zekere – en belangrijke – mate van rechtsbescherming onthouden, omdat de bestuursrechter het anders te druk zou krijgen. Wat de vraag oproept of het, vanuit de Trias-gedachte, wel zo gelukkig is dat de Raad voor de rechtspraak adviseert over wetgeving met een politiekmaatschappelijke lading.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Het vervallen initiatiefwetsvoorstel Halsema/Van Tongeren/Buitenweg tot herziening van artikel 120 Grondwet (gedeeltelijke opheffing van het gedeeltelijk verbod van rechterlijke constitutionele toetsing ex post) heeft twee belangrijke gevolgen gehad: versterkte aandacht voor de constitutionele toetsing ex ante en de herziening van artikel 137 Gw (herzieningsprocedure van de Grondwet). Beide komen eveneens aan bod in het advies van de staatscommissie parlementair stelsel. De staatscommissie doet bovendien voorstellen om feitelijk het initiatiefwetsvoorstel Halsema/Van Tongeren/Buitenweg in gemodificeerde vorm te revitaliseren.

Lees het hele artikel in Navigator.

Een aanbeveling van de Staatscommissie parlementair stelsel die nog te weinig aandacht heeft gekregen betreft het wettelijk gaan regelen van een partijverbod. De Staatscommissie ziet het al helemaal voor zich; en heeft ervoor een ‘escalatieladder’ opgesteld.

Lees het hele artikel in Navigator.

De Staatscommissie herziening parlementair stelsel (Commissie-Remkes) presenteert in haar eindrapport naast vele voorstellen op het gebied van de representatieve democratie ook twee voorstellen daarbuiten: een correctief bindend referendum en een posterieure constitutionele toets van wetten in formele zin door een nieuw op te tuigen Constitutioneel Hof. In deze bijdrage zal ik kort stilstaan bij dit laatste voorstel en bepleiten dat, gelet op de mogelijke doeleinden voor constitutionele toetsing, de keuze voor een meer omvattender variant in de rede had gelegen.

Lees het hele artikel in Navigator.

Het sectorplan Rechtsgeleerdheid signaleert terecht dat het Nederlandstalig rechtswetenschappelijk onderzoek in de afgelopen jaren door beleid en praktijk in de knel is gekomen. Maar is het sectorplan voldoende om het tij te keren? Om de academische kwaliteit van onze opleidingen Nederlands recht te garanderen, maar bovenal om ook een bijdrage te kunnen leveren aan het Nederlandse maatschappelijk debat, is meer nodig, namelijk een cultuuromslag in de rechtswetenschap. Onderzoek naar het Nederlandse rechtssysteem zal weer moeten worden gewaardeerd als zinvolle wetenschappelijke arbeid. Alleen dan kan het voortbestaan van academische rechtenfaculteiten worden gegarandeerd.

Lees het hele artikel in Navigator.

In zijn opinie trekt professor Tak stevig van leer tegen het stelsel van rechtsbescherming binnen de bestuursrechtspraak. Ook uit hij kritiek op het systeem van de Algemene wet bestuursrecht dat het besluit centraal stelt en waarin de rechtsbescherming vorm krijgt via het vernietigingsberoep. Tak is al ruim 25 jaar een verklaard tegenstander van dit stelsel en dit systeem. Dat hij daarbij kritiek heeft op de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State en haar uitspraken is zijn goed recht. Kritiek ‘van buiten’ scherpt de geest. Maar niet als deze is gebaseerd op een reeks van feitelijke onjuistheden. Ik beperk me tot tien missers die betrekking hebben op de Afdeling bestuursrechtspraak.

Lees het hele artikel in Navigator.