Het onstuimige begin van de tweede termijn van Donald Trump als Amerikaanse president heeft ook het Amerikaanse onderwijs niet ongemoeid gelaten. In korte tijd tracht Trump het Amerikaanse onderwijs ingrijpend te hervormen. Universiteiten die zich niet of onvoldoende aan het beleid van Trump conformeren lopen een aanzienlijke kans om federaal overheidsgeld mis te lopen. Dat zet de academische vrijheid onder druk. Hoewel de academische vrijheid in de rechtspraak is erkend, zijn de status en omvang van deze vrijheid niet geheel duidelijk. Een en ander zou Trump kunnen aangrijpen om zijn beleid in rechte te verdedigen.

[verder lezen in InView]

Nederlandse universiteiten hebben een scala aan maatregelen genomen om discussie over, en protest tegen het aanhouden van de samenwerking met Israëlische universiteiten in te perken. Universiteiten hingen vroeger vol met posters en flyers die van alles aankondigden en tot van alles opriepen. Inmiddels wordt dit veelal in strijd met de huisregels bevonden. Huisregels tegen het basisprincipe van het grondrecht op vrijheid van meningsuiting. Ook demonstraties op universiteiten kunnen niet categoriaal verboden worden, want demonstreren is een grondrecht. In dit artikel worden ontwikkelingen beschreven die illustreren dat de omgang van universiteiten met het debat over, en de protesten tegen academische medeplichtigheid aan de Israëlische genocide op de Palestijnen geen niche-onderwerp is, alleen al omdat het debat en de protesten allerlei antidemocratische krachten oproepen.

[verder lezen in InView]

In de Smartphone-arresten uit 2017 stelde de Hoge Raad nadere eisen aan opsporingsonderzoek naar gegevens op een smartphone. In oktober 2024 bracht het arrest van het Hof van Justitie van de Europese Unie in de zaak Landeck een nieuwe wending. Het HvJ EU benadrukte onder meer het belang van voorafgaande rechterlijke toetsing bij onderzoek aan smartphones, wat de vraag opriep in hoeverre de Nederlandse normering hiermee in lijn is. Op 18 maart 2025 volgde een reactie van de Hoge Raad in het Post-Landeck-arrest. In deze bijdrage wordt onderzocht wat dit arrest betekent voor de normering van het onderzoek aan de smartphone. Geconcludeerd wordt dat, ondanks de bescheiden woordkeuze van de Hoge Raad, de impact van Post-Landeck groot zal zijn.

[verder lezen in InView]

‘Hoera, zojuist bekend geworden!’ Zo kondigde de Rechtbank Amsterdam enige tijd geleden op LinkedIn aan dat zij samen met het Gerechtshof Amsterdam en de Rechtbank Midden-Nederland zal meevaren in de Pride Amsterdam botenparade. Het besluit daartoe werd op het sociale medium als volgt gemotiveerd: ‘Pride staat voor diversiteit, gelijkwaardigheid en liefde – waarden die diep verankerd zijn in onze Grondwet en het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) dat dit jaar 75 jaar bestaat. De rechtspraak beschermt de vrijheden van iedereen, ongeacht wie je bent of van wie je houdt.’ Het valt op dat de Rechtbank Amsterdam niet haar eigen positie en doelstellingen vooropstelt, maar die van een externe organisatie waarmee zij zich kennelijk identificeert of solidair verklaart. Daarover valt een en ander op te merken.

[verder lezen in InView]

De onlangs bekroonde televisieserie over de Joodse Raad confronteerde de kijker met het grote drama van de Jodenvervolging in de Tweede Wereldoorlog en de houding die de Joodse gemeenschap daartegenover stelde. In de hoop het leed van de betrokkenen zoveel mogelijk te verzachten, koos de Joodse Raad ervoor zich niet lijnrecht tegen de bezetter te keren. Lodewijk Ernst Visser – tot aan zijn ontslag in 1941 op bevel van de Duitsers president van de Hoge Raad der Nederlanden – was een van de zeer weinigen die zich met het beleid van de Joodse Raad niet kon verenigen en opriep om zich van elke vorm van samenwerking met de bezetter te onthouden. Hij groeide uit tot een icoon van karaktervastheid in de lijn van de toespraak die hij op oudejaarsavond 1939 had gehouden. Vissers opstelling, die in de kern hierop neerkomt dat hij het recht en de daarmee samenhangende menselijke waardigheid onbevreesd hooghield, mag worden gezien als een lichtend voorbeeld ook voor onze tijd. In dit artikel worden de hoofdlijnen geschetst van de biografie die in 2025 zal verschijnen bij Boom Uitgevers.

[verder lezen in InView]

De Wet open overheid zal op termijn verplichten tot actieve openbaarmaking van beschikkingen. Wanneer dergelijke, op individuele gevallen toegespitste overheidsbesluiten voor eenieder beschikbaar komen, kan de betekenis van beschikkingen het individuele geval overstijgen. Deze bijdrage verkent dit supra-individuele effect van de ‘open beschikking’, dat kan leiden tot transformatie van bestaande transparantiewaarborgen in het besluitvormingsproces en daarmee tot versterking van de ‘waarborgfunctie’ van het bestuursrecht.

[verder lezen in InView]

De nieuwe Wet seksuele misdrijven wordt algemeen beschouwd als een mijlpaal, omdat nu wederzijdse instemming de doorslag geeft bij de vraag naar mogelijke strafbaarheid. Echter, voor jongeren blijft dit criterium irrelevant: vrijwillige, consensuele seks tussen zestien-minners en zestien-plussers blijft strafbaar. Daarmee worden jongeren, politie, OM en rechter opgezadeld met een bizar probleem.

[verder lezen in InView]

Onlangs werd het rapport van de parlementaire enquêtecommissie fraudebeleid over de toeslagenaffaire besproken in de Tweede Kamer. Als voorbeeld van ‘het kan morgen weer gebeuren’, noemde commissievoorzitter Michiel van Nispen het verkeersboetebeleid waardoor duizenden mensen onterecht in de gevangenis zijn beland. In de ontwikkeling van de wet Mulder, ofwel de wet administratiefrechtelijke handhaving verkeersvoorschriften (WAHV), zijn inderdaad dezelfde ontwrichtende patronen aan het werk als in de toeslagenaffaire. De wet Mulder is erdoor ontspoord. Dominante financiële motieven hebben de wet uit het lood geslagen en de rechtsbescherming is stapsgewijs uitgehold. Genoeg aanleiding om de nu meer dan dertig jaar oude wet stevig te herzien.

[verder lezen in InView]

De ‘methodenstrijd’ in de rechtswetenschap kan verder worden geholpen als we erkennen dat er diverse vormen van rechtswetenschap zijn die verschillende doelen en methoden hebben. Deze bijdrage wil een verduidelijking geven van deze pluriformiteit en de verhouding tussen de verschillende vormen. Dat is niet alleen zinvol voor de interne methodologische discussie, maar kan ook helpen om de rechtswetenschappelijke arbeid tegenover andere disciplines te rechtvaardigen. Verder wordt in deze bijdrage ingegaan op nieuwe onderzoekstechnieken en op de vraag hoe deze zich verhouden tot de traditionele technieken en methoden van rechtswetenschappelijk onderzoek.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Een met breed enthousiasme ontvangen noviteit in een beschikking van de Rechtbank Midden-Nederland, eruit bestaande dat deze is ondertekend met een formule die suggereert dat de beschikking door de rechter ‘in samenwerking’ met de griffier is gegeven, biedt niet meer dan een schijnoplossing voor een mogelijk gebrek aan erkenning van het werk van griffiers. De formulering is echter rechtsstatelijk onjuist, heeft bovendien nadelige juridische consequenties en komt niet ten goede aan de rechtzoekenden. De formule verdient dan ook geen navolging.

[verder lezen in NAVIGATOR]

Op 23 november 2021 stuurde SP-Kamerlid Van Nispen een initiatiefnota naar de Tweede Kamer met het voorstel door het hele land heen Huizen van het Recht in te richten. Die Huizen moeten onderdak bieden aan (rechts)hulp in allerlei soorten en maten, en tevens een plek zijn waar recht kan worden gesproken. Hoewel het uitspreken van een oordeel over een initiatiefnota misschien wat voorbarig is, plaatst de auteur hier toch vast enige kanttekeningen bij.

[verder lezen in NAVIGATOR]

In deze bijdrage wordt de Tijdelijke wet differentiatie coronatoegangsbewijzen geanalyseerd. Betoogd wordt dat er veel schort aan het ingediende voorstel. Zozeer zelfs dat de vraag wordt gesteld of het niet beter kan worden ingetrokken.

[verder lezen in NAVIGATOR]