De ministerraad heeft op 27 januari jl. op voorstel van minister Plasterk van BZK ingestemd om een Staatscommissie in te stellen die als opdracht krijgt te onderzoeken of er veranderingen nodig zijn in het parlementaire stelsel en de parlementaire democratie en zo nodig aanbevelingen te doen.
De Eerste en Tweede Kamer hebben gevraagd om zo’n staatscommissie. Op 14 juli 2016 beschrijven zij een aantal ontwikkelingen die tot instelling van een staatscommissie nopen (Kamerstuk 34 430, 3/B)
Beide Kamers overwegen dat:
• de Nederlandse burger meer betrokkenheid bij beleid en politiek ambieert, volgens onder meer onderzoek van het Sociaal Cultureel Planbureau;
• de Europese besluitvorming voor de parlementaire taak en de vormgeving daarvan voor beide Kamers van de Staten Generaal toenemende betekenis heeft;
• veel taken de afgelopen jaren zijn gedecentraliseerd naar andere overheden;
• de electorale volatiliteit sterk is toegenomen;
• digitalisering en social media onmiskenbaar invloed hebben op het karakter van de representatieve democratie en het functioneren van het parlementaire stelsel.
Samenstelling en taak Staatscommissie
De staatscommissie krijgt de taak om te adviseren of er iets moet veranderen in het parlementaire stelsel. Johan Remkes, commissaris van de Koning in Noord-Holland en voorheen minister, Tweede Kamerlid (VVD) en gedeputeerde van de provincie Groningen, wordt voorzitter. De overige leden van de Staatscommissie zijn:
Carla van Baalen, hoogleraar parlementaire geschiedenis aan de Radboud Universiteit te Nijmegen, directeur van het Centrum voor Parlementaire Geschiedenis. Zij maakte eerder deel uit van de Nationale Conventie over staatkundige vernieuwing.
Eric Janse de Jonge, voorzitter van het Nederlands Openbaar Vervoerberaad (NOVB), voormalig lid van de Eerste Kamer (CDA), gedeputeerde van de provincie Noord-Brabant en staatsrechtgeleerde.
Jacob Kohnstamm, voorheen o.a. Tweede en Eerste Kamerlid, staatssecretaris van Binnenlandse Zaken, voorzitter van de Autoriteit Persoonsgegevens, partijvoorzitter van D66 en thans coördinerend voorzitter van de Regionale Toetsingscommissie Euthanasie.
Ruud Koole, hoogleraar politicologie in Leiden, voorheen o.a. lid van de Eerste Kamer en voorzitter van de PvdA.
Flora Lagerwerf-Vergunst, senior raadsheer bij het Gerechtshof Den Haag, lid van het Centraal Tuchtcollege voor de Gezondheidszorg en voormalig lid van de Eerste Kamer (ChristenUnie).
Tom van der Meer, hoogleraar in de politieke wetenschap aan de Universiteit van Amsterdam. Hij is co-directeur van het Nationaal Kiezersonderzoek en het Lokaal Kiezersonderzoek.
Nanneke Quik-Schuijt, voorheen lid van de Eerste Kamer (SP) en daarvoor kinderrechter.
De minister van BZK zal de leden van de staatscommissie op korte termijn officieel installeren. De staatscommissie zal volgend jaar advies uitbrengen.
NJB special
De redactie nodigt de lezers van het NJB uit om hun gedachten, zorgen en suggesties over ons parlementaire stelsel en de aankomende verkiezingen en de vele kwesties die in het verlengde daarvan onze aandacht behoeven, in te brengen. Behalve dat er een speciale aflevering van het NJB mee zal worden gevuld, wordt de input onder de aandacht van de staatscommissie gebracht. Bijdragen van maximaal 500 woorden kunnen tot 19 februari ingezonden worden. Verdere details zijn te vinden op www.njb.nl en in de oproep in het blad zelf.