Poolse bedrijven hebben op grote schaal Noord-Koreaanse dwangarbeiders in dienst. De Europese Unie ondersteunt enkele van deze bedrijven. Dat ontdekte een onderzoeksteam onder leiding van de Leidse hoogleraar Koreastudies Remco Breuker en arbeidsrechtjurist Imke van Gardingen.
Het team publiceerde in de week van 23 mei de eerste bevindingen en zal eind juni met het volledige rapport over de situatie in Polen naar buiten komen. [Op 6 juli 2016 werd het definitieve rapport gepresenteerd.] Zij constateren dat tenminste 32 Poolse bedrijven – scheepswerven, intermediairs en tuinbouwbedrijven – Noord-Koreanen in dienst hebben. Zij worden volledig uitgebuit. De Noord-Koreanen werken twaalf tot zestien uur per dag en hebben slechts één dagdeel per week vrij. Bijna hun hele salaris van zo’n € 800 per maand gaat naar de Noord-Koreaanse staat. De weinige vrije tijd die ze hebben wordt gedwongen besteed aan propagandasessies, ideologische training en zelfkritiekbijeenkomsten. Breuker schat dat er op dit moment tussen de 400 en 800 Noord-Koreanen in Polen werken. De werknemers mogen geen contact hebben met anderen. Het team ontdekte dat sommige van de betrokken bedrijven bovendien miljoenen aan leningen hebben ontvangen van de EU bedoeld om de Poolse regio’s en de plaatselijke werkgelegenheid te ontwikkelen. Dit is in strijd met VN- en EU-sancties.
De onderzoekers, waaronder Koreadeskundigen, mensenrechtenspecialisten en arbeidsrechtdeskundigen, baseren zich onder andere op verklaringen van de betrokken Poolse werkgevers en collega’s van de dwangarbeiders. Uit vrees voor represailles hebben ze niet gesproken met de Noord-Koreaanse arbeiders zelf. Wel spraken ze met enkelen die gevlucht zijn. Dit zijn er niet veel want vluchten schaadt direct de achtergebleven familie in Noord-Korea. Het team putte ook uit rapporten van de Poolse Arbeidsinspectie. Deze hekelt de dwangarbeid en sloeg alarm nadat een Noord-Koreaanse lasser om het leven kwam door het ontbreken van veiligheidsmaatregelen.
De Noord-Koreanen hebben een legale verblijfs- en arbeidsvergunning. Sommige bedrijven zijn deels in handen van zowel de Noord-Koreaanse als de Poolse staat. Eén van de scheepswerven is verantwoordelijk voor het onderhoud van NAVO-schepen. Er zijn aanwijzingen dat de Noord-Koreanen in elk geval in het verleden ook in Nederland te werk zijn gesteld. Dit onderzoek loopt nog. Het team onderzoekt tevens de situatie in andere EU-landen. Breuker wil ook nog onderzoeken of de Noord-Koreanen op basis van leasecontructies van het ene land naar het andere EU-land gaan om er te werken.