De hoofdconclusie van de commissie is dat de belangen van de Groningers structureel zijn genegeerd bij de aardgaswinning in Groningen, met rampzalige gevolgen voor de Groningers. De gaswinning in Groningen was voor de Nederlandse overheid, Shell en ExxonMobil zó succesvol en lucratief dat er amper oog was voor de langetermijnrisico’s en alsmaar groeiende signalen over nadelige effecten waar de Groningers mee te maken kregen. De enquêtecommissie identificeert twee kantelpunten die doorslaggevend zijn geweest voor een omslag. De aardbeving bij Huizinge in 2012 vormt een eerste kantelpunt. Niet omdat de oliemaatschappijen direct het gevaar onderkennen, maar omdat de toezichthouder Staatstoezicht op de Mijnen adviseert de gaswinning zo snel mogelijk zo ver mogelijk terug te brengen. Dat advies wordt niet onmiddellijk opgevolgd. Zowel de Staat als de oliemaatschappijen benadrukken het belang van de Groningse gaswinning voor de leveringszekerheid. Zij presenteren de leveringszekerheid als vaststaand gegeven, terwijl dit met actief beleid is te beïnvloeden. Het echte kantelpunt blijkt het moment waarop belangenorganisaties afdwingen dat het Openbaar Ministerie moet onderzoeken of de NAM strafrechtelijk kan worden vervolgd. Pas vanaf dat moment zijn moederbedrijven Shell en ExxonMobil bereid grote stappen te zetten in het afbouwen van de gaswinning.

Aanbevelingen enquêtecommissie

De aanbevelingen van de commissie richten zich op het versoepelen en vereenvoudigen van de schadeafhandeling:

• De schadeafhandeling voor bewoners moet milder, makkelijker en menselijker worden.
• Bewoners moeten snel duidelijkheid krijgen over de versterking. Het zwalken in de versterkingsaanpak moet stoppen.
• De regio moet weer toekomstperspectief krijgen. Daarvoor is meer geld nodig dan alleen voor het herstellen van schade en het versterken van woningen en gebouwen. Voor dit langetermijnperspectief is het nodig om het leef- en vestigingsklimaat in het Noorden te versterken.
• Er moet meer geld vrij worden gemaakt ter dekking van toekomstige kosten voor onder meer schade, versterking, opruimen van gasputten én voor een nieuw perspectief. De Staat en de oliemaatschappijen moeten zorgen dat er aantoonbaar toereikende middelen zijn. Belangrijk daarbij is dat de oliemaatschappijen afzien van een claim op niet-gewonnen gas.

Verder gaan de aanbevelingen over het versterken van de controlerende rol van de Tweede Kamer en de toezichthouder, over meer aandacht voor het publieke belang bij ministeries, en over het beter vormgeven van publiek-private samenwerking. Tot slot presenteert de commissie aanbevelingen over kennisontwikkeling en meer overheidssturing op de ruimtelijke inrichting van de ondergrond.

Conclusies en aanbevelingen rapport Groningers boven gas
Interactieve visualisatie van het rapport Groningers boven gas

Bron: www.tweedekamer.nl