Archief

Als NJB Compleet abonnee kunt u uiteraard terecht op onze Navigator waar u een uitgebreid digitaal archief aantreft van het NJB. Daar kunt u goed en gedetailleerd zoeken (bijvoorbeeld op trefwoord). Onder 'Nederlands Juristenblad (portal)' treft u de jaargangen 1980 tot heden aan.

Bent u nog geen Online abonnee? In de Wolters Kluwer Shop kunt u terecht voor informatie over onze abonnementen. Bent u al bekend met eDis? Met de eDis app kunt u gemakkelijk Wolters Kluwer uitgaven zoals NJB downloaden en lezen op uw tablet of desktop. kijk hier voor de mogelijkheden.

Wilt u uw abonnement omzetten of heeft u vragen hierover, neem dan contact op met onze Klantenservice.

NJB 39 (2019)

13 november 2019

NJB 38 (2019)

Geerten Boogaard, Esmée Driessen en Willemien den Ouden
Een algemene regeling voor het Right to Challenge

Over interfaces in het publiekrecht
Politiek gezien leek een regeling van het uitdaagrecht wat in Den Haag ‘laaghangend fruit’ wordt genoemd. Iedereen is vóór, het moet alleen nog even worden geregeld. En dat kon evenmin veel moeite kosten, was de gedachte. Dat viel nogal tegen. Uitvoering van deze politieke afspraak uit het regeerakkoord bleek nog een hele puzzel. Aan het oplossen van deze puzzel hebben de auteurs van dit artikel een bijdrage geleverd door een mogelijke inhoud van een algemene regeling van het Right to Challenge vanuit juridisch perspectief verder te onderzoeken. De kern van hun conclusie is dat de in het coalitieakkoord overeengekomen regeling een onbegaanbaar pad vormt. In dit artikel reflecteren de onderzoekers op deze ontnuchterende valorisatieervaring, om het onderzoek op een abstracter niveau voort te zetten.

Lees het hele artikel in Navigator.
Willem van Boom, Helen Pluut en Jean-Pierre van der Rest
Eigen verantwoordelijkheid of bescherming tegen verkeerde keuzes?

Een kleine opiniepeiling
Het recht is niet eenduidig waar het gaat om de balans tussen eigen verantwoordelijkheid en de bescherming tegen ‘verkeerde keuzes’. Vaak staat de eigen verantwoordelijkheid voorop. Soms biedt het recht bescherming in een vorm van paternalisme waar eigen verantwoordelijkheid om bepaalde redenen niet werkt of niet afdoende wordt gevonden. Wat vinden ‘gewone’ burgers eigenlijk van de keuzes die het recht maakt waar het gaat om het vraagstuk ‘eigen verantwoordelijkheid tegenover bescherming tegen verkeerde keuzes’? De auteurs zochten het uit.

Lees het hele artikel in Navigator.
Sietske Dijkstra
De vrijheid van meningsuiting van de kritische rechter

Het spanningsveld tussen vrijheid en terughoudendheid
Artikel 10 EVRM beschermt het recht van rechters om een mening te uiten, ook een kritische: vrijheid als uitgangspunt. Dit uitgangspunt wordt in de rechtspraak van het EHRM gematigd door de eisen die het rechtersambt stelt. Het EHRM positioneert de rechter hierbij als ambtenaar. Het is een status die, door de op de ambtenaar rustende loyaliteitsverplichting, beperkte individuele vrijheid impliceert. Voor de rechter geldt als bijzondere beperking dat hij terughoudend moet zijn als het gezag en de onpartijdigheid van de rechtspraak in twijfel kunnen komen. Als de meningsuiting kan worden beschouwd als een bijdrage aan een publiek debat, bijvoorbeeld over het functioneren van de rechtspraak, verdwijnen de ambtelijke status en de terughoudendheid naar de achtergrond, en krijgt de uitoefening van de vrijheid van meningsuiting ruimer baan.

Lees het hele artikel in Navigator.
Willem van Tongeren
Goedkope Stradivarius

De verwikkelingen omtrent de verkoop van een Stradivarius brengen de auteur tot een oproep om veel scherper te letten op zowel de goede trouw van de verkrijger van roerende zaken in het kader van artikel 3:86 lid 1 BW als, in voorkomende gevallen, de rechtmatigheid van een verrekeningsverklaring.

Lees het hele artikel in Navigator.

6 november 2019

NJB 37 (2019)

Ulli d’Oliveira
Tjebbes en aanhangend nat: Brexit

Nationaliteitsrecht van de lidstaten ingekaderd door Unierechtelijke beginselen
Met zijn uitspraak in de zaak-Tjebbes heeft het Europees Hof opnieuw uitgemaakt dat het nationaliteitsrecht van de lidstaten onder controle staat van Unierechtelijke beginselen. Ditmaal moet de Nederlandse bepaling eraan geloven die Nederlanders hun nationaliteit automatisch doet verliezen na tien jaar stilzitten in een niet-Europees buitenland. De wetsbepaling kan nog wel de toets van de kritiek doorstaan, maar onder de essentiële voorwaarde dat achteraf getoetst wordt aan het Unierechtelijke evenredigheidsbeginsel. Tjebbes wordt doorgelicht en zijn implicaties voor andere bepalingen van Nederlands nationaliteitsrecht besproken, waaronder het initiatief-wetsvoorstel om Nederlanders met behoud van het Nederlanderschap toe te staan de Britse nationaliteit aan te nemen.

Lees het hele artikel in Navigator.
Ashley Terlouw en Aart Hendriks
Een subsidieregeling voor alleenstaande en lesbische vrouwen

Geen oplossing voor de rechten van alle vrouwen op vergoeding van een vruchtbaarheidsbehandeling
Even leek het erop dat alleenstaande en lesbische vrouwen de kosten van een vruchtbaarheidsbehandeling niet langer vergoed zouden krijgen. Daarmee zou een einde komen aan een jarenlang bestaande praktijk waarin de vergoeding vanzelfsprekend was. De regering heeft onlangs aangekondigd dat alleenstaande en lesbische vrouwen de kosten van een vruchtbaarheidsbehandeling dit kalenderjaar nog vergoed krijgen uit de Zorgverzekeringswet en, vanaf 2020, tijdelijk op grond van een subsidieregeling. Is dit een gepaste oplossing voor een principieel vraagstuk, waarbij vragen spelen over ‘(on)gelijke behandeling’ en ‘medische indicatie’? Nee, betogen Ashley Terlouw en Aart Hendriks. De minister benadrukt hiermee zijn opvatting dat bij alleenstaande en lesbische vrouwen, anders dan bij heteroseksuele vrouwen met partner, geen sprake is van een medische indicatie en dat zij daarom slechts tijdelijk aanspraak maken op vergoeding op grond van een subsidieregeling.

Lees het hele artikel in Navigator.
Miriam de Bontridder
Wat gaat voor: mijn wilsbekwame ik of mijn demente ik?

De wilsbekwame doodswens of de wilsonbekwame levenswens
Terwijl het OM de door hem als dubbelzinnig geïnterpreteerde passages uit de wetsgeschiedenis gebruikt ten betoge dat een wilsonbekwame levenswens voorgaat op een wilsbekwame doodswens, valt ten aanzien van die beweerdelijk dubbelzinnige passages ook een andere redenering te volgen die meer recht doet aan vorm en inhoud van wat de uiteindelijke tekst in de wet met betrekking tot de schriftelijke wilsverklaring is geworden.

Lees het hele artikel in Navigator.
Betty de Hart
Enkele terloopse opmerkingen over ras, gemengdheid en recht door drie Nederlandse juristen

In deze bijdrage wordt het werk besproken van drie Nederlandse juristen die gerespecteerd werden en invloedrijke posities bekleedden. Zij steunden racistische ideologieën niet en verzetten zich er zelfs uitdrukkelijk tegen. Hun werk en hun terloopse opmerkingen over ras en gemengdheid tonen aan dat juridische professionals en rechtsgeleerden werkzaam waren in een juridisch systeem dat betekenissen van ras en gemengdheid bevatte en produceerde en waaraan zij actief bijdroegen. Zij introduceerden en aanvaardden bepaalde betekenissen van ras en verwierpen andere. Dat bleef niet zonder gevolgen en beïnvloedde de maatschappij en het juridische raamwerk waar wij vandaag mee werken. Het wordt tijd dat het juridische archief vanuit dit perspectief nauwkeurig onder de loep wordt genomen.

Lees het hele artikel in Navigator.

30 oktober 2019

NJB 36 (2016)

Maria Bouwman
Een urgente dialoog

Over de ontvankelijkheid van belangenorganisaties die een beroep doen op artikel 2 en 8 EVRM voor de nationale rechter en het EHRM
In deze bijdrage wordt ingegaan op de gevolgen van artikel 34 EVRM voor de ontvankelijkheid van stichtingen en belangenverenigingen die een beroep doen op artikel 2 en 8 EVRM bij de nationale rechter dan wel bij het EHRM. Daartoe wordt eerst de rol van verzoeker en het slachtofferschap van belangenorganisaties in deze context onderzocht. Vervolgens komt de toepasselijkheid van artikel 34 EVRM voor de nationale rechter aan de orde, en daarna de toepassing van dit artikel vanuit het perspectief van het Nederlandse juridisch kader, de doctrine van het EHRM, van andere mensenrechteninstanties en vanuit het perspectief van de rechter in de meerlagige rechtsorde. Tot slot wordt betoogd waarom, gezien de diverse perspectieven, de Hoge Raad in Urgenda de aanzet zou moeten geven tot een ruimere interpretatie van artikel 34 EVRM.

Lees het hele artikel in Navigator.
Saskia Woutersen-Windhouwer, Damiaan van Eeten en Arjen de Rooy
Het Harvard open access-licentiemodel in het Nederlands recht

Veel universiteiten in de VS kunnen wetenschappelijke artikelen direct open access publiceren. Ze maken daarvoor gebruik van het Harvard open access-licentiemodel. In dit artikel wordt onderzocht of het Harvardlicentiemodel naar Nederlands recht is toegestaan. Dat blijkt het geval. Daarmee wordt het voor auteurs en instellingen in Nederland zeer eenvoudig om aan de open access-eisen van subsidieverstrekkers te voldoen, zoals die onlangs in Plan S zijn geformuleerd.

Lees het hele artikel in Navigator.
Rosa van Zijl en Willem Jebbink
De rechter-commissaris in strafzaken … in civiele zaken?

Conceptwet handhaving kraakverbod is een procedureel en systematisch misbaksel
Volgens een conceptwetsvoorstel van Tweede Kamerleden Koerhuis (VVD) en Van Toorenburg (CDA) moet het beleid inzake strafrechtelijke ontruimingen op de schop. De rechtsbescherming die krakers op grond van het huidige beleid wordt geboden is hun een doorn in het oog. Die zou leiden tot misbruik van regelgeving. Krakers zouden daarmee zelfs de rechtstaat ondermijnen. De vraag is echter of de door hen voorgestelde oplossing wel door de rechtsstatelijke beugel kan. Ook procedureel en vooral wetssystematisch moeten vraagtekens worden geplaatst bij hun plan.

Lees het hele artikel in Navigator.
Paul Bovend'Eert
Mijnbouwschade en schending van de Grondwet?

Enkele kanttekeningen in de marge
De wetgever stelt een nieuw bestuursorgaan in, het Instituut Mijnbouwschade Groningen, en kent dit bestuursorgaan de bevoegdheid toe besluiten te nemen op aanvraag om vergoeding van schade. Tegen die besluiten staat beroep open bij de bestuursrechter. Hierop is een discussie losgebarsten over de vraag of geschilbeslechting over schadevergoeding niet bij de civiele rechter thuishoort.

Lees het hele artikel in Navigator.

23 oktober 2019

NJB 35 (2019)

Edwin van Wechem en Jac Rinkes
Kroniek van het vermogensrecht

In deze kroniekperiode nadert orkaan Lorenzo, met ongekende windkracht voor die regio, de Azoren. Het klimaatdebat wordt urgent, zelfs in de verkiezingscampagnes in de VS. Ook hier te lande: recent is men tot een conclusie gekomen in de Urgenda-zaak. De conclusie strekt ertoe dat het arrest van het Hof in die zaak in stand kan blijven. Het oordeel van de Hoge Raad zal (waarschijnlijk) in de volgende kroniek aan de orde komen: even afwachten dus. In de kroniekperiode was het redelijk windstil op het gebied van het contracten- en goederenrecht. Dat kan echter niet worden gezegd over het aansprakelijkheidsrecht. Daar was veel turbulentie. De Hoge Raad oordeelde over de vorderingen van de Moeders van Srebrenica en er werden prejudiciële vragen beantwoord over het recht met betrekking tot de schade in verband met de gaswinning in Groningen. De schietpartij in Alphen aan den Rijn gaat niet alleen de historie in vanwege het daardoor veroorzaakte leed, maar ook omdat de Hoge Raad in de zaak die in verband hiermee aan het hoogste rechtscollege werd voorgelegd, een nieuwe richting geeft aan de leerstukken relativiteit en causaliteit in het onrechtmatige daad-recht. De bespreking van dat arrest moeten wij echter, vanwege de ruimte die ons is toegemeten, doorschuiven naar de volgende kroniek.

Lees de kroniek van het vermogensrecht in Navigator.
Jean-Paul Heinrich, Irene van der Heijden, Thijs Franssen en Jannetje Bootsma
Kroniek van het algemeen bestuursrecht

De aandacht voor het burgerperspectief en de behoefte van de burger aan houvast in normen, lopen als een rode draad door deze kroniekperiode heen. De urgentie van normering van de digitalisering van de omgang tussen burgers en overheid blijkt uit rechtspraak en diverse (wets)voorstellen. De in eerdere kronieken gesignaleerde tendens dat overheidsbesluiten (en het gebruik van beleids- en beoordelingsruimte) indringender worden getoetst door de rechter, zet zich onverminderd voort, evenals de inspanningen die de rechter zich getroost om zoveel mogelijk rechtspraak ‘op maat’ te leveren. Binnen het punitieve handhavingsrecht blijft de ontwikkeling van de rechtspraak rondom de cautieplicht en het zwijgrecht de moeite van het volgen waard. Verder was er veel aandacht voor de bestuursrechtelijke handhaving van ondermijnende criminele activiteiten en een drietal belangrijke uitspraken met betrekking tot het overheidsaansprakelijkheidsrecht. Twee ‘Europese’ onderwerpen hebben de afgelopen periode in het bijzonder in de belangstelling gestaan: het toepassingsbereik van en de toets aan de Dienstenrichtlijn, en de schaarse rechtenproblematiek.

Lees de kroniek van het algemeen bestuursrecht in Navigator.
Joost Nan
Kroniek van het straf(proces)recht

De rechtsstaat lijkt af en toe te wankelen. Alle instituten hebben het volgens diverse rapportages moeilijk, vooral met zichzelf. De klap van buiten kwam toen de zeer gewaardeerde advocaat Derk Wiersum in zijn eigen straat werd doodgeschoten, vermoedelijk vanwege zijn werk als raadsman in een zware strafzaak tegen kopstukken van de Amsterdamse onderwereld. De schok was en is groot. Maar we moeten door, met – en voor – ons allen.

Lees de kroniek van het straf(proces)recht in Navigator.
Margriet de Boer en Machteld de Monchy
Kroniek van het burgerlijk procesrecht

Hoewel een paar grote dossiers afgelopen jaar tot afronding kwamen, lijkt de wil tot noodzakelijke vernieuwing op andere complexe dossiers afwezig. Digitalisering blijft een blok aan het been van de gewenste hervormingen. De rechtspraak staat onder druk, maar laat zich gelukkig niet ontmoedigen en ontplooit ook deze kroniekperiode weer allerhande initiatieven die de toegankelijkheid van de rechtspraak moeten verbeteren. Het is de vraag of de sociale advocatuur diezelfde veerkracht kan en wil opbrengen in afwachting van een structurele oplossing uit Den Haag. Het is tijd voor de verslaglegging van een enigszins onrustig jaar burgerlijk procesrecht.

Lees de kroniek van het burgerlijk procesrecht in Navigator.
Geerten Boogaard, Hans-Martien ten Napel, Jerfi Uzman, Luc Verhey, Wim Voermans, Caroline Forder, Rens Pieterse, Hemme Battjes, Pieter Boeles en Evelien Brouwer
En verder de kronieken Nederlands en Europees constitutioneel recht, personen- en familierecht, belastingrecht, migratierecht, Europees materieel recht, sociaal recht

Lees de kroniek van het Nederlands en Europees constitutioneel recht in Navigator.
Lees de kroniek van het personen- en familierecht in Navigator.
Lees de kroniek van het belastingrecht in Navigator.
Lees de kroniek van het migratierecht in Navigator.
Lees de kroniek van het Europees materieel recht in Navigator.
Lees de kroniek van het sociaal recht in Navigator.

16 oktober 2019

NJB 34 (2019)

9 oktober 2019

NJB 33 (2019)

3 oktober 2019

NJB 32 (2019)

25 september 2019

NJB 31 (2019)

Chris Backes
De kater na de PAS-uitspraken

Hoe verder met de regulering van stikstofemissies?
Er is helaas geen pasklaar antwoord op de vraag welk kader na het sneuvelen van het PAS in de toekomst voor de regulering van stikstofdeposities op natuurgebieden moet gelden. Het antwoord moet interdisciplinair en in overleg met – maar niet per se met instemming van – alle betrokken partijen worden ontwikkeld. Duidelijk is wel dat een koerswijziging nodig is. De depositie in de sterk overbelaste gebieden moet naar beneden, daadwerkelijk en niet alleen op papier. Het juridisch instrumentarium daarvoor bestaat. De aandacht zou moeten uitgaan naar oplossingen die onnodige administratieve en procedurele lasten voorkomen en waarbij economische belangen niet per se het zwaarst wegen. De grootste innovatie die we na de PAS-uitspraken kunnen realiseren is het maken van daadwerkelijk relevante en moedige keuzes.

Lees het hele artikel in Navigator.
Kawa A.F.M. Rasul
Het overzichtsarrest over medeplegen

Een doeltreffende handreiking aan de gerechtshoven?
In december 2014 wees de Hoge Raad een overzichtsarrest dat de rechtspraktijk handvatten zou (moeten) bieden bij het bewezen verklaren van medeplegen. In deze bijdrage wordt de balans opgemaakt door, inmiddels een aantal jaar later, te bezien of het arrest onder meer de beoogde uitwerking heeft (gehad) op medeplegen-zaken en positief wordt beoordeeld door de gerechtshoven. Afgenomen interviews met dertien gerechtshofmedewerkers en een rechtspraakonderzoek naar 150 hofarresten uit een periode van drie jaar voor en drie jaar na het overzichtsarrest, lijken de conclusie te rechtvaardigen dat het overzichtsarrest over medeplegen een doeltreffende handreiking is aan de gerechtshoven.

Lees het hele artikel in Navigator.
Willem Jebbink
Betalingsonmacht verdient geen vervangende hechtenis

Artikel 5 EVRM noopt tot anticipatie op komende wetgeving en tot kritische toetsing van vervangende hechtenis bij ongewilde niet-nakoming schadevergoedingsmaatregel
Deze bijdrage werpt licht op het volstrekt zinloos detineren van mensen die een door de strafrechter opgelegde schadevergoedingsmaatregel niet kunnen betalen. Op de fantasieloze en mechanische houding van de betrokken overheidsfunctionarissen. Op het gebrek aan creativiteit van de (civiele) rechter en daarmee gepaard gaand de miskenning van het fundamentele recht op vrijheid. Maar ook wordt een oplossing aangereikt: de uitleg van artikel 5 EVRM door het EHRM biedt meer dan voldoende argumenten om deze nutteloze detentie onrechtmatig te oordelen. Deze rechtspraak noopt tot het achterwege laten van het opsluiten van betalingsonmachtigen.

Lees het hele artikel in Navigator.
Charald Aal
De People’s Climate Case

Onlangs heeft het Gerecht van het Hof van Justitie van de Europese Unie uitspraak gedaan in de zaak die bekendstaat als de ‘People’s climate case’.2 De uitspraak is teleurstellend. De rechtzoekenden zijn met een standaardmotivering de deur gewezen. Het is hoog tijd dat de Europese rechter verder kijkt dan zijn jurisprudentie lang is.

Lees het hele artikel in Navigator.

18 september 2019

NJB 30 (2019)

11 september 2019

1
2
3
4
5
volgende

Mijn gekozen filters

Nieuwe zoekopdracht

Jaar

Maand

U maakt gebruik van een verouderde browser

Het gebruik van een verouderde browser maakt uw computer onveilig en tevens ongeschikt voor het optimaal raadplegen van deze website.

De website van het NJB - Nederlands Juristenblad is namelijk geoptimaliseerd voor een nieuwere versie van uw browser.
In de meeste gevallen waarin het fout gaat, betreft dit het gebruik van de Internet Explorer browserversie 7 of 8.
Deze website is geoptimaliseerd voor Internet Explorer 9 en hoger, Google Chrome, Safari en Firefox.

Bekijk hier of er een nieuwere versie van uw browser beschikbaar is.