Archief

Als NJB Compleet abonnee kunt u uiteraard terecht op onze Navigator waar u een uitgebreid digitaal archief aantreft van het NJB. Daar kunt u goed en gedetailleerd zoeken (bijvoorbeeld op trefwoord). Onder 'Nederlands Juristenblad (portal)' treft u de jaargangen 1980 tot heden aan.

Bent u nog geen Online abonnee? In de Wolters Kluwer Shop kunt u terecht voor informatie over onze abonnementen. Bent u al bekend met eDis? Met de eDis app kunt u gemakkelijk Wolters Kluwer uitgaven zoals NJB downloaden en lezen op uw tablet of desktop. kijk hier voor de mogelijkheden.

Wilt u uw abonnement omzetten of heeft u vragen hierover, neem dan contact op met onze Klantenservice.

Dirk Sanderink en Raymond Schlössels
Slaat de Hoge Raad nieuwe bressen in het bastion van de formele rechtskracht?

In de aardgaskwestie kiest de Hoge Raad voor de rechtsbescherming van burgers. Dit heeft tot gevolg dat de strenge leer van de formele rechtskracht op verschillende punten wordt gerelativeerd en bijgesteld. Dit heeft consequenties voor de overheidsaansprakelijkheid. Hoewel de beantwoording van de prejudiciële vragen over de formele rechtskracht natuurlijk mede is gekleurd door de specifieke aspecten van de slepende winningsproblematiek in Groningen, valt het op dat de Hoge Raad in meer algemene zin zijn denken over de formele rechtskracht lijkt bij te stellen. Zo is er meer aandacht voor de integraliteit van geschilbeslechting en wordt er een duidelijk onderscheid gemaakt tussen de rechtmatigheid van de rechtsgevolgen van appellabele besluiten enerzijds, en de rechtmatigheid van de (feitelijke) gevolgen van deze besluiten voor de rechtspositie van burgers anderzijds.

Lees het hele artikel in Navigator.
Jan van der Grinten en Tijn Kortmann
Stop de Omgevingswet

Onder het motto beter ten halve gekeerd, dan ten hele gedwaald een krachtig pleidooi om te stoppen met de invoering van de Omgevingswet. Niemand wordt er beter van, behalve de advocatuur.

Lees het hele artikel in Navigator.
Peter van der Kruit
Verantwoordelijkheden van Nederland bij het redden van drenkelingen voor de kust van Libië

In hoeverre heeft Nederland verantwoordelijkheden bij reddingsoperaties op de Middellandse Zee voor de kust van Libië? Is Nederland verantwoordelijk voor het stellen en handhaven van regels omtrent de veiligheid van schepen die onder Nederlandse vlag varen zoals de Sea-Watch 3? Heeft Nederland verantwoordelijkheid in de afstemming met andere soevereiniteiten in het aanwijzen van een veilige plaats om geredde drenkelingen te ontschepen? En als laatste: rust er op Nederland een verantwoordelijkheid om te beoordelen of schepen zoals de Sea-Watch 3 zich onder Nederlandse vlag schuldig maken aan mensensmokkel? Deze vragen worden in dit artikel onderzocht.

Lees het hele artikel in Navigator.
Kees de Groot, René Hoksbergen en Heleen Dupuis
Draagmoederschap wettelijk regelen?

Niet in het belang van het kind en in strijd met het IVRK
Mensen hebben geen recht op het krijgen van een kind, het is het kind dat recht op eigen ouders heeft. Wensouders zullen met dit uitgangspunt moeite kunnen hebben en het uitgangspunt te rigide vinden, maar in plaats van aan te sturen op het krijgen van een kind via draagmoederschap zouden zij, in het belang van het kind, zich mogelijk meer kunnen verplaatsen in de positie van het kind, om aldus wellicht te gaan accepteren dat een kind nu eenmaal geen belang heeft om op de door hen verlangde wijze in het leven te komen. Het kabinetsvoornemen om te komen tot een regeling van draagmoederschap zou in het licht van het bovenstaande moeten worden heroverwogen.

Lees het hele artikel in Navigator.

11 december 2019

Geerten Boogaard, Esmée Driessen en Willemien den Ouden
Een algemene regeling voor het Right to Challenge

Over interfaces in het publiekrecht
Politiek gezien leek een regeling van het uitdaagrecht wat in Den Haag ‘laaghangend fruit’ wordt genoemd. Iedereen is vóór, het moet alleen nog even worden geregeld. En dat kon evenmin veel moeite kosten, was de gedachte. Dat viel nogal tegen. Uitvoering van deze politieke afspraak uit het regeerakkoord bleek nog een hele puzzel. Aan het oplossen van deze puzzel hebben de auteurs van dit artikel een bijdrage geleverd door een mogelijke inhoud van een algemene regeling van het Right to Challenge vanuit juridisch perspectief verder te onderzoeken. De kern van hun conclusie is dat de in het coalitieakkoord overeengekomen regeling een onbegaanbaar pad vormt. In dit artikel reflecteren de onderzoekers op deze ontnuchterende valorisatieervaring, om het onderzoek op een abstracter niveau voort te zetten.

Lees het hele artikel in Navigator.
Willem van Boom, Helen Pluut en Jean-Pierre van der Rest
Eigen verantwoordelijkheid of bescherming tegen verkeerde keuzes?

Een kleine opiniepeiling
Het recht is niet eenduidig waar het gaat om de balans tussen eigen verantwoordelijkheid en de bescherming tegen ‘verkeerde keuzes’. Vaak staat de eigen verantwoordelijkheid voorop. Soms biedt het recht bescherming in een vorm van paternalisme waar eigen verantwoordelijkheid om bepaalde redenen niet werkt of niet afdoende wordt gevonden. Wat vinden ‘gewone’ burgers eigenlijk van de keuzes die het recht maakt waar het gaat om het vraagstuk ‘eigen verantwoordelijkheid tegenover bescherming tegen verkeerde keuzes’? De auteurs zochten het uit.

Lees het hele artikel in Navigator.
Sietske Dijkstra
De vrijheid van meningsuiting van de kritische rechter

Het spanningsveld tussen vrijheid en terughoudendheid
Artikel 10 EVRM beschermt het recht van rechters om een mening te uiten, ook een kritische: vrijheid als uitgangspunt. Dit uitgangspunt wordt in de rechtspraak van het EHRM gematigd door de eisen die het rechtersambt stelt. Het EHRM positioneert de rechter hierbij als ambtenaar. Het is een status die, door de op de ambtenaar rustende loyaliteitsverplichting, beperkte individuele vrijheid impliceert. Voor de rechter geldt als bijzondere beperking dat hij terughoudend moet zijn als het gezag en de onpartijdigheid van de rechtspraak in twijfel kunnen komen. Als de meningsuiting kan worden beschouwd als een bijdrage aan een publiek debat, bijvoorbeeld over het functioneren van de rechtspraak, verdwijnen de ambtelijke status en de terughoudendheid naar de achtergrond, en krijgt de uitoefening van de vrijheid van meningsuiting ruimer baan.

Lees het hele artikel in Navigator.
Willem van Tongeren
Goedkope Stradivarius

De verwikkelingen omtrent de verkoop van een Stradivarius brengen de auteur tot een oproep om veel scherper te letten op zowel de goede trouw van de verkrijger van roerende zaken in het kader van artikel 3:86 lid 1 BW als, in voorkomende gevallen, de rechtmatigheid van een verrekeningsverklaring.

Lees het hele artikel in Navigator.

6 november 2019

NJB 37 (2019)

Ulli d’Oliveira
Tjebbes en aanhangend nat: Brexit

Nationaliteitsrecht van de lidstaten ingekaderd door Unierechtelijke beginselen
Met zijn uitspraak in de zaak-Tjebbes heeft het Europees Hof opnieuw uitgemaakt dat het nationaliteitsrecht van de lidstaten onder controle staat van Unierechtelijke beginselen. Ditmaal moet de Nederlandse bepaling eraan geloven die Nederlanders hun nationaliteit automatisch doet verliezen na tien jaar stilzitten in een niet-Europees buitenland. De wetsbepaling kan nog wel de toets van de kritiek doorstaan, maar onder de essentiële voorwaarde dat achteraf getoetst wordt aan het Unierechtelijke evenredigheidsbeginsel. Tjebbes wordt doorgelicht en zijn implicaties voor andere bepalingen van Nederlands nationaliteitsrecht besproken, waaronder het initiatief-wetsvoorstel om Nederlanders met behoud van het Nederlanderschap toe te staan de Britse nationaliteit aan te nemen.

Lees het hele artikel in Navigator.
Ashley Terlouw en Aart Hendriks
Een subsidieregeling voor alleenstaande en lesbische vrouwen

Geen oplossing voor de rechten van alle vrouwen op vergoeding van een vruchtbaarheidsbehandeling
Even leek het erop dat alleenstaande en lesbische vrouwen de kosten van een vruchtbaarheidsbehandeling niet langer vergoed zouden krijgen. Daarmee zou een einde komen aan een jarenlang bestaande praktijk waarin de vergoeding vanzelfsprekend was. De regering heeft onlangs aangekondigd dat alleenstaande en lesbische vrouwen de kosten van een vruchtbaarheidsbehandeling dit kalenderjaar nog vergoed krijgen uit de Zorgverzekeringswet en, vanaf 2020, tijdelijk op grond van een subsidieregeling. Is dit een gepaste oplossing voor een principieel vraagstuk, waarbij vragen spelen over ‘(on)gelijke behandeling’ en ‘medische indicatie’? Nee, betogen Ashley Terlouw en Aart Hendriks. De minister benadrukt hiermee zijn opvatting dat bij alleenstaande en lesbische vrouwen, anders dan bij heteroseksuele vrouwen met partner, geen sprake is van een medische indicatie en dat zij daarom slechts tijdelijk aanspraak maken op vergoeding op grond van een subsidieregeling.

Lees het hele artikel in Navigator.
Miriam de Bontridder
Wat gaat voor: mijn wilsbekwame ik of mijn demente ik?

De wilsbekwame doodswens of de wilsonbekwame levenswens
Terwijl het OM de door hem als dubbelzinnig geïnterpreteerde passages uit de wetsgeschiedenis gebruikt ten betoge dat een wilsonbekwame levenswens voorgaat op een wilsbekwame doodswens, valt ten aanzien van die beweerdelijk dubbelzinnige passages ook een andere redenering te volgen die meer recht doet aan vorm en inhoud van wat de uiteindelijke tekst in de wet met betrekking tot de schriftelijke wilsverklaring is geworden.

Lees het hele artikel in Navigator.
Betty de Hart
Enkele terloopse opmerkingen over ras, gemengdheid en recht door drie Nederlandse juristen

In deze bijdrage wordt het werk besproken van drie Nederlandse juristen die gerespecteerd werden en invloedrijke posities bekleedden. Zij steunden racistische ideologieën niet en verzetten zich er zelfs uitdrukkelijk tegen. Hun werk en hun terloopse opmerkingen over ras en gemengdheid tonen aan dat juridische professionals en rechtsgeleerden werkzaam waren in een juridisch systeem dat betekenissen van ras en gemengdheid bevatte en produceerde en waaraan zij actief bijdroegen. Zij introduceerden en aanvaardden bepaalde betekenissen van ras en verwierpen andere. Dat bleef niet zonder gevolgen en beïnvloedde de maatschappij en het juridische raamwerk waar wij vandaag mee werken. Het wordt tijd dat het juridische archief vanuit dit perspectief nauwkeurig onder de loep wordt genomen.

Lees het hele artikel in Navigator.

NJB 2 (2020)

Bestuurlijke vrijheidsbeneming bij rellen en demonstraties

De overheid tussen Scylla en Charybdis?

Wetgever, koester het burgerlijk procesrecht

In dubio pro reo bij strafuitsluitingsgronden?

Catalaanse rebellen terecht veroordeeld in strijd om onafhankelijkheid?

Reactie op artikel Terlouw en Hendriks

NJB 1 (2020)

Twee kapiteins op één schip bij de afwikkeling van mijnbouwschade

Drie wijzigingen voor het wetsvoorstel Tijdelijke Wet Groningen

Van Instituut mijn­bouw­schade naar schade­fonds bodem­beweging Groningen

Vergoeding van waardedaling van woningen in rechtspraak en wetgeving – een ‘achter­hoede­gevecht’ of een ‘front­liniekwestie’?

Het falen van de Tijdelijke Wet Groningen met de vervanging van de civiele rechter door de bestuursrechter

NJB 44 (2019)

Nieuwe digitale (grond)rechten

De juridische rand­voor­waarden voor een data­gedreven samenleving

Effectieve rechtsbescherming bij algoritmische besluit­vorming in het bestuursrecht

Artificiële intelligentie en risicotaxatie

Drie kernvragen voor strafrechtjuristen

De bewijskracht van de blockchain timestamp

In auteursrechtelijke geschillen

NJB 43 (2019)

Slaat de Hoge Raad nieuwe bressen in het bastion van de formele rechtskracht?

Stop de Omgevingswet

Verantwoordelijkheden van Nederland bij het redden van drenkelingen voor de kust van Libië

Draagmoederschap wettelijk regelen?

Niet in het belang van het kind en in strijd met het IVRK

NJB 42 (2019)

Rehabilitatie van de vakpublicatie

Op weg naar een veilige en circulaire bouwpraktijk

Welke rol speelt het recht?

Wilsonbekwaamheid en medisch beroepsgeheim

Reactie: Autonomie heeft soms een grens

Naschrift op de reactie van Chabot c.s.

NJB 41 (2019)

Snelheid, maatwerk en finaliteit in bestuurs­rechtelijke procedures bij de rechtbank

De rechter-plaatsvervanger

Nuttige outsider tegen groepsdenken

Wettelijk geregelde zaaks­toedeling

Een zware bevalling

Partijdige rechtspraak

NJB 40 (2019)

Inspectie SZW: Stilleggen Zonder Waarborgen?

Over de stillegging van werk conform artikel 28 lid 1 Arbowet

100 jaar Weimar

Reflectie op democratie

Achterwaartse democratisering in Suriname

Een institutioneel en rechtsstatelijk leerproces

NJB 39 (2019)

Medische aansprakelijkheid in Nederland

Tijd voor een no fault-systeem?

De Staat waarborgt het recht op vrije artsenkeuze onvoldoende

Subsidie aan levens­beschouwelijke organisaties is ook van deze tijd

De acute stikstofcrisis opgelost

NJB 38 (2019)

Een algemene regeling voor het Right to Challenge

Over interfaces in het publiekrecht

Eigen verantwoordelijkheid of bescherming tegen verkeerde keuzes?

Een kleine opiniepeiling

De vrijheid van meningsuiting van de kritische rechter

Het spanningsveld tussen vrijheid en terughoudendheid

Goedkope Stradivarius

NJB 37 (2019)

Tjebbes en aanhangend nat: Brexit

Nationaliteitsrecht van de lidstaten ingekaderd door Unierechtelijke beginselen

Een subsidieregeling voor alleenstaande en lesbische vrouwen

Geen oplossing voor de rechten van alle vrouwen op vergoeding van een vruchtbaarheidsbehandeling

Wat gaat voor: mijn wilsbekwame ik of mijn demente ik?

De wilsbekwame doodswens of de wilsonbekwame levenswens

Enkele terloopse opmerkingen over ras, gemengdheid en recht door drie Nederlandse juristen

Van Instituut mijnbouwschade naar schadefonds bodembeweging Groningen

Vergoeding van waardedaling van woningen in rechtspraak en wetgeving – een ‘achterhoedegevecht’ of een ‘frontliniekwestie’?

De juridische randvoorwaarden voor een datagedreven samenleving

Effectieve rechtsbescherming bij algoritmische besluitvorming in het bestuursrecht

Snelheid, maatwerk en finaliteit in bestuursrechtelijke procedures bij de rechtbank

Wettelijk geregelde zaakstoedeling

Subsidie aan levensbeschouwelijke organisaties is ook van deze tijd