Archief

Als NJB Compleet abonnee kunt u uiteraard terecht op onze Navigator waar u een uitgebreid digitaal archief aantreft van het NJB. Daar kunt u goed en gedetailleerd zoeken (bijvoorbeeld op trefwoord). Onder 'Nederlands Juristenblad (portal)' treft u de jaargangen 1980 tot heden aan.

Bent u nog geen Online abonnee? In de Wolters Kluwer Shop kunt u terecht voor informatie over onze abonnementen. Bent u al bekend met eDis? Met de eDis app kunt u gemakkelijk Wolters Kluwer uitgaven zoals NJB downloaden en lezen op uw tablet of desktop. kijk hier voor de mogelijkheden.

Wilt u uw abonnement omzetten of heeft u vragen hierover, neem dan contact op met onze Klantenservice.

NJB 36 (2016)

Maria Bouwman
Een urgente dialoog

Over de ontvankelijkheid van belangenorganisaties die een beroep doen op artikel 2 en 8 EVRM voor de nationale rechter en het EHRM
In deze bijdrage wordt ingegaan op de gevolgen van artikel 34 EVRM voor de ontvankelijkheid van stichtingen en belangenverenigingen die een beroep doen op artikel 2 en 8 EVRM bij de nationale rechter dan wel bij het EHRM. Daartoe wordt eerst de rol van verzoeker en het slachtofferschap van belangenorganisaties in deze context onderzocht. Vervolgens komt de toepasselijkheid van artikel 34 EVRM voor de nationale rechter aan de orde, en daarna de toepassing van dit artikel vanuit het perspectief van het Nederlandse juridisch kader, de doctrine van het EHRM, van andere mensenrechteninstanties en vanuit het perspectief van de rechter in de meerlagige rechtsorde. Tot slot wordt betoogd waarom, gezien de diverse perspectieven, de Hoge Raad in Urgenda de aanzet zou moeten geven tot een ruimere interpretatie van artikel 34 EVRM.

Lees het hele artikel in Navigator.
Saskia Woutersen-Windhouwer, Damiaan van Eeten en Arjen de Rooy
Het Harvard open access-licentiemodel in het Nederlands recht

Veel universiteiten in de VS kunnen wetenschappelijke artikelen direct open access publiceren. Ze maken daarvoor gebruik van het Harvard open access-licentiemodel. In dit artikel wordt onderzocht of het Harvardlicentiemodel naar Nederlands recht is toegestaan. Dat blijkt het geval. Daarmee wordt het voor auteurs en instellingen in Nederland zeer eenvoudig om aan de open access-eisen van subsidieverstrekkers te voldoen, zoals die onlangs in Plan S zijn geformuleerd.

Lees het hele artikel in Navigator.
Rosa van Zijl en Willem Jebbink
De rechter-commissaris in strafzaken … in civiele zaken?

Conceptwet handhaving kraakverbod is een procedureel en systematisch misbaksel
Volgens een conceptwetsvoorstel van Tweede Kamerleden Koerhuis (VVD) en Van Toorenburg (CDA) moet het beleid inzake strafrechtelijke ontruimingen op de schop. De rechtsbescherming die krakers op grond van het huidige beleid wordt geboden is hun een doorn in het oog. Die zou leiden tot misbruik van regelgeving. Krakers zouden daarmee zelfs de rechtstaat ondermijnen. De vraag is echter of de door hen voorgestelde oplossing wel door de rechtsstatelijke beugel kan. Ook procedureel en vooral wetssystematisch moeten vraagtekens worden geplaatst bij hun plan.

Lees het hele artikel in Navigator.
Paul Bovend'Eert
Mijnbouwschade en schending van de Grondwet?

Enkele kanttekeningen in de marge
De wetgever stelt een nieuw bestuursorgaan in, het Instituut Mijnbouwschade Groningen, en kent dit bestuursorgaan de bevoegdheid toe besluiten te nemen op aanvraag om vergoeding van schade. Tegen die besluiten staat beroep open bij de bestuursrechter. Hierop is een discussie losgebarsten over de vraag of geschilbeslechting over schadevergoeding niet bij de civiele rechter thuishoort.

Lees het hele artikel in Navigator.

Bekijk dit nummer in Navigator.

23 oktober 2019

NJB 35 (2019)

Edwin van Wechem en Jac Rinkes
Kroniek van het vermogensrecht

In deze kroniekperiode nadert orkaan Lorenzo, met ongekende windkracht voor die regio, de Azoren. Het klimaatdebat wordt urgent, zelfs in de verkiezingscampagnes in de VS. Ook hier te lande: recent is men tot een conclusie gekomen in de Urgenda-zaak. De conclusie strekt ertoe dat het arrest van het Hof in die zaak in stand kan blijven. Het oordeel van de Hoge Raad zal (waarschijnlijk) in de volgende kroniek aan de orde komen: even afwachten dus. In de kroniekperiode was het redelijk windstil op het gebied van het contracten- en goederenrecht. Dat kan echter niet worden gezegd over het aansprakelijkheidsrecht. Daar was veel turbulentie. De Hoge Raad oordeelde over de vorderingen van de Moeders van Srebrenica en er werden prejudiciële vragen beantwoord over het recht met betrekking tot de schade in verband met de gaswinning in Groningen. De schietpartij in Alphen aan den Rijn gaat niet alleen de historie in vanwege het daardoor veroorzaakte leed, maar ook omdat de Hoge Raad in de zaak die in verband hiermee aan het hoogste rechtscollege werd voorgelegd, een nieuwe richting geeft aan de leerstukken relativiteit en causaliteit in het onrechtmatige daad-recht. De bespreking van dat arrest moeten wij echter, vanwege de ruimte die ons is toegemeten, doorschuiven naar de volgende kroniek.

Lees de kroniek van het vermogensrecht in Navigator.
Jean-Paul Heinrich, Irene van der Heijden, Thijs Franssen en Jannetje Bootsma
Kroniek van het algemeen bestuursrecht

De aandacht voor het burgerperspectief en de behoefte van de burger aan houvast in normen, lopen als een rode draad door deze kroniekperiode heen. De urgentie van normering van de digitalisering van de omgang tussen burgers en overheid blijkt uit rechtspraak en diverse (wets)voorstellen. De in eerdere kronieken gesignaleerde tendens dat overheidsbesluiten (en het gebruik van beleids- en beoordelingsruimte) indringender worden getoetst door de rechter, zet zich onverminderd voort, evenals de inspanningen die de rechter zich getroost om zoveel mogelijk rechtspraak ‘op maat’ te leveren. Binnen het punitieve handhavingsrecht blijft de ontwikkeling van de rechtspraak rondom de cautieplicht en het zwijgrecht de moeite van het volgen waard. Verder was er veel aandacht voor de bestuursrechtelijke handhaving van ondermijnende criminele activiteiten en een drietal belangrijke uitspraken met betrekking tot het overheidsaansprakelijkheidsrecht. Twee ‘Europese’ onderwerpen hebben de afgelopen periode in het bijzonder in de belangstelling gestaan: het toepassingsbereik van en de toets aan de Dienstenrichtlijn, en de schaarse rechtenproblematiek.

Lees de kroniek van het algemeen bestuursrecht in Navigator.
Joost Nan
Kroniek van het straf(proces)recht

De rechtsstaat lijkt af en toe te wankelen. Alle instituten hebben het volgens diverse rapportages moeilijk, vooral met zichzelf. De klap van buiten kwam toen de zeer gewaardeerde advocaat Derk Wiersum in zijn eigen straat werd doodgeschoten, vermoedelijk vanwege zijn werk als raadsman in een zware strafzaak tegen kopstukken van de Amsterdamse onderwereld. De schok was en is groot. Maar we moeten door, met – en voor – ons allen.

Lees de kroniek van het straf(proces)recht in Navigator.
Margriet de Boer en Machteld de Monchy
Kroniek van het burgerlijk procesrecht

Hoewel een paar grote dossiers afgelopen jaar tot afronding kwamen, lijkt de wil tot noodzakelijke vernieuwing op andere complexe dossiers afwezig. Digitalisering blijft een blok aan het been van de gewenste hervormingen. De rechtspraak staat onder druk, maar laat zich gelukkig niet ontmoedigen en ontplooit ook deze kroniekperiode weer allerhande initiatieven die de toegankelijkheid van de rechtspraak moeten verbeteren. Het is de vraag of de sociale advocatuur diezelfde veerkracht kan en wil opbrengen in afwachting van een structurele oplossing uit Den Haag. Het is tijd voor de verslaglegging van een enigszins onrustig jaar burgerlijk procesrecht.

Lees de kroniek van het burgerlijk procesrecht in Navigator.
Geerten Boogaard, Hans-Martien ten Napel, Jerfi Uzman, Luc Verhey, Wim Voermans, Caroline Forder, Rens Pieterse, Hemme Battjes, Pieter Boeles en Evelien Brouwer
En verder de kronieken Nederlands en Europees constitutioneel recht, personen- en familierecht, belastingrecht, migratierecht, Europees materieel recht, sociaal recht

Lees de kroniek van het Nederlands en Europees constitutioneel recht in Navigator.
Lees de kroniek van het personen- en familierecht in Navigator.
Lees de kroniek van het belastingrecht in Navigator.
Lees de kroniek van het migratierecht in Navigator.
Lees de kroniek van het Europees materieel recht in Navigator.
Lees de kroniek van het sociaal recht in Navigator.

16 oktober 2019

Chris Backes
De kater na de PAS-uitspraken

Hoe verder met de regulering van stikstofemissies?
Er is helaas geen pasklaar antwoord op de vraag welk kader na het sneuvelen van het PAS in de toekomst voor de regulering van stikstofdeposities op natuurgebieden moet gelden. Het antwoord moet interdisciplinair en in overleg met – maar niet per se met instemming van – alle betrokken partijen worden ontwikkeld. Duidelijk is wel dat een koerswijziging nodig is. De depositie in de sterk overbelaste gebieden moet naar beneden, daadwerkelijk en niet alleen op papier. Het juridisch instrumentarium daarvoor bestaat. De aandacht zou moeten uitgaan naar oplossingen die onnodige administratieve en procedurele lasten voorkomen en waarbij economische belangen niet per se het zwaarst wegen. De grootste innovatie die we na de PAS-uitspraken kunnen realiseren is het maken van daadwerkelijk relevante en moedige keuzes.

Lees het hele artikel in Navigator.
Kawa A.F.M. Rasul
Het overzichtsarrest over medeplegen

Een doeltreffende handreiking aan de gerechtshoven?
In december 2014 wees de Hoge Raad een overzichtsarrest dat de rechtspraktijk handvatten zou (moeten) bieden bij het bewezen verklaren van medeplegen. In deze bijdrage wordt de balans opgemaakt door, inmiddels een aantal jaar later, te bezien of het arrest onder meer de beoogde uitwerking heeft (gehad) op medeplegen-zaken en positief wordt beoordeeld door de gerechtshoven. Afgenomen interviews met dertien gerechtshofmedewerkers en een rechtspraakonderzoek naar 150 hofarresten uit een periode van drie jaar voor en drie jaar na het overzichtsarrest, lijken de conclusie te rechtvaardigen dat het overzichtsarrest over medeplegen een doeltreffende handreiking is aan de gerechtshoven.

Lees het hele artikel in Navigator.
Willem Jebbink
Betalingsonmacht verdient geen vervangende hechtenis

Artikel 5 EVRM noopt tot anticipatie op komende wetgeving en tot kritische toetsing van vervangende hechtenis bij ongewilde niet-nakoming schadevergoedingsmaatregel
Deze bijdrage werpt licht op het volstrekt zinloos detineren van mensen die een door de strafrechter opgelegde schadevergoedingsmaatregel niet kunnen betalen. Op de fantasieloze en mechanische houding van de betrokken overheidsfunctionarissen. Op het gebrek aan creativiteit van de (civiele) rechter en daarmee gepaard gaand de miskenning van het fundamentele recht op vrijheid. Maar ook wordt een oplossing aangereikt: de uitleg van artikel 5 EVRM door het EHRM biedt meer dan voldoende argumenten om deze nutteloze detentie onrechtmatig te oordelen. Deze rechtspraak noopt tot het achterwege laten van het opsluiten van betalingsonmachtigen.

Lees het hele artikel in Navigator.
Charald Aal
De People’s Climate Case

Onlangs heeft het Gerecht van het Hof van Justitie van de Europese Unie uitspraak gedaan in de zaak die bekendstaat als de ‘People’s climate case’.2 De uitspraak is teleurstellend. De rechtzoekenden zijn met een standaardmotivering de deur gewezen. Het is hoog tijd dat de Europese rechter verder kijkt dan zijn jurisprudentie lang is.

Lees het hele artikel in Navigator.

18 september 2019

Paul Goes
Tijdelijke woningverhuur door bewoners aan toeristen naar huidig en toekomstig recht

Toegespitst op de Amsterdamse situatie
Om particuliere verhuur van woningen aan toeristen aan banden te leggen is er een wetsvoorstel tot wijziging van de Huisvestingswet in voorbereiding. Het college van B&W van Amsterdam gaat nog een stap verder met een voorgenomen wijziging van de Huisvestingsverordening Amsterdam. Met name bij dit laatste voornemen zijn de nodige kanttekeningen te plaatsen.

Lees het hele artikel in Navigator.
Kees Sterk, Frans van Dijk en Bart Diephuis
Hoe staat het met de onafhankelijkheid van de rechtspraak in de Unie?

De resultaten van de 2019 ENCJ-enquête onder Europese rechters over hun onafhankelijkheid
In dit artikel worden de resultaten weergegeven van de 2019 ENCJ-enquête onder Europese rechters met als onderwerp de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht. Een brisant onderwerp in het licht van recente ontwikkelingen in landen van de Unie. Eerst wordt ingegaan op de context van de enquête en daarna op de enquête zelf.

Lees het hele artikel in Navigator.
Kees de Groot
Raad van State schept in PAS-uitspraak vals beeld

De uitspraak over de Programmatische Aanpas Stiktof van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State schept een vals beeld over de mogelijke voortzetting van veehouderijen in het bezit van een eerder verleende vergunning.

Lees het hele artikel in Navigator.
Nico Schrijver
De Klimaatwet in mondiaal en Europees perspectief

Over valkuilen en hoe die te dichten
Op 28 mei 2019 ging in de Eerste Kamer de kogel door de kerk: met een overgrote meerderheid nam de Senaat Nederlands eerste klimaatwet aan. Deze Jaarrede bespreekt de contouren daarvan en plaatst de rol van deze nationale wet in mondiaal en Europees perspectief. Op het spel staat de wereldwijde opwarming in het jaar 2100 te beperken tot ruim beneden 2° Celsius, zoals afgesproken in de klimaatovereenkomst van Parijs. Valkuilen te over. Hoe die te dichten? De wisselwerking tussen internationaal, Europees en nationaal recht en de integratie van het ontluikende klimaatrecht in vele andere rechtsgebieden kunnen daarbij behulpzaam zijn.

Lees het hele artikel in Navigator.
Yasha Holtuin en Else Lohman
De grenzen voorbij

De jaarvergadering 2019 van de Nederlandse Juristen-Vereniging
In de concertzaal van Musis te Arnhem vond op 14 juni jl. de 149e jaarvergadering van de Nederlandse Juristen-Vereniging plaats. De NJV steeg boven zichzelf en Nederland uit met het thema ‘De grenzen voorbij - De actualiteit van territorialiteit en jurisdictie’. Actueel was het onderwerp zeker; er werd gediscussieerd over nijpende mondiale vraagstukken als de regulering van cyberspace, het klimaat en vluchtelingen. En dat tegen de achtergrond van revitaliserend nationalisme. Gespreksstof genoeg, het denken over deze kwesties kreeg een zetje maar ultieme oplossingen werden natuurlijk niet gevonden. Wat dat betreft liep men tegen eigen grenzen aan.

Lees het hele artikel in Navigator.

18 juli 2019

NJB 36 (2016)

Een urgente dialoog

Over de ontvankelijkheid van belangenorganisaties die een beroep doen op artikel 2 en 8 EVRM voor de nationale rechter en het EHRM

Het Harvard open access-licentiemodel in het Nederlands recht

De rechter-commissaris in strafzaken … in civiele zaken?

Conceptwet handhaving kraakverbod is een procedureel en systematisch misbaksel

Mijnbouwschade en schending van de Grondwet?

Enkele kanttekeningen in de marge

NJB 35 (2019)

Kroniek van het vermogensrecht

Kroniek van het algemeen bestuursrecht

Kroniek van het straf(proces)recht

Kroniek van het burgerlijk procesrecht

En verder de kronieken Nederlands en Europees constitutioneel recht, personen- en familierecht, belastingrecht, migratierecht, Europees materieel recht, sociaal recht

NJB 34 (2019)

Persoonsgegevens in het strafrecht

Weeffouten in EU-Richtlijn 2016/680 leiden tot praktische problemen

Naar evenwichtiger griffierechttarieven?

Voorstel Innovatiewet Strafvordering

Misdrijfslachtoffers van klapluik naar valluik

Het verschoningsrecht in het nieuwe Wetboek van Strafvordering

ENCJ-enquête onder rechters

Gaat het echt zo goed met de rechterlijke onafhankelijkheid?

NJB 33 (2019)

De Januskop van de rechtmatigheid van het bestuur

Forum arresti en de immuniteit van eigendommen van een buitenlandse centrale bank

De bevrijding en het recht (1944-1946)

Reactie op ‘Liever advocaten’ van Caroline Forder

Naschrift

NJB 32 (2019)

De overkill aan geneesmiddelen en het tekort van de wet

Commercieel aanbod van DNA-tests

Ruim baan voor vrije markt en zelfbeschikking?

De Wet Bopz wordt vervangen door twee nieuwe wetten

Maar er zijn nog de nodige vragen

Reflecties op ‘instellingsfeiten’

De overwegingen van rechters over strafbare feiten gepleegd in de ggz

NJB 31 (2019)

De kater na de PAS-uitspraken

Hoe verder met de regulering van stikstofemissies?

Het overzichtsarrest over medeplegen

Een doeltreffende handreiking aan de gerechtshoven?

Betalingsonmacht verdient geen vervangende hechtenis

Artikel 5 EVRM noopt tot anticipatie op komende wetgeving en tot kritische toetsing van vervangende hechtenis bij ongewilde niet-nakoming schadevergoedingsmaatregel

De People’s Climate Case

NJB 30 (2019)

De bekostiging van scholen

De verdeling van een schaars publiek recht

Het verdelen van schaarse publieke rechten verder gecompliceerd

Wat is de juridische status van een schaarse gedoogverklaring?

Een nieuw ondernemingsrecht in België

Tevens de ondergang van het Belgisch handelsrecht

Mensenrechtelijke mazen

Uitlevering van Hong Kong naar China

NJB 29 (2019)

Rechterlijke dialoog of LAT-relatie?

Prejudiciële vragen van tien hoogste bestuursrechters aan het Europees Hof van Justitie

Baas over de BOA

Zelfrijdende auto’s en aansprakelijkheidsrisico’s voor wegbeheerders

I had a dream… about smart contracts

NJB 28 (2019)

Tijdelijke woningverhuur door bewoners aan toeristen naar huidig en toekomstig recht

Toegespitst op de Amsterdamse situatie

Hoe staat het met de onafhankelijkheid van de rechtspraak in de Unie?

De resultaten van de 2019 ENCJ-enquête onder Europese rechters over hun onafhankelijkheid

Raad van State schept in PAS-uitspraak vals beeld

De Klimaatwet in mondiaal en Europees perspectief

Over valkuilen en hoe die te dichten

De grenzen voorbij

De jaarvergadering 2019 van de Nederlandse Juristen-Vereniging

NJB 27 (2019)

Liever advocaten

Over de Divorce Challenge en de plannen voor vernieuwing van de echtscheidingsprocedure

De Handreikingen Kindermishandeling van het Openbaar Ministerie

Onwetenschappelijk en niet kindgericht

Naar een geïntegreerde aanpak van huiselijk geweld

Trans-Atlantische inzichten en een Rotterdamse pilot

Franchisewet nu of nooit